Meetinstrumenten
In de dagelijkse praktijk worden veel meetinstrumenten gebruikt. Veel gebruikte tests die ook nog eens ‘public domein’ zijn hebben we hier verzameld. Mist u een bepaalde lijst? Gaat er iets fout? Heeft u een prachtig artikel wat over dit meetinstrument gaat? Heeft u een scoringsprogrammaatje? Wij vernemen het graag, zodat wij dit verder kunnen verspreiden.
Psychose, algemeen
Vroegdetectie
Stemmen horen
Wanen
Trauma
Outcome
- HONOS
- Zelfwaardering
- Social Functioning Scale
- Personal and Social Performance Scale
- Rehab
- Angst voor terugval (FORSE)
Inzicht
Overig
Psychose, algemeen
BPRS score Excel
TOP↑
De BPRS is een veel gebruikte lijst. Via de link kunt u hem vinden. Wij hebben hier een score Excel sheet voor u.
PANNS score Excel
TOP↑
De PANNS is een veel gebruikte lijst. Het is een meetinstrument dat ernst meet en er zijn geen normscores voor. Hoger is erger dan lager. Er is een PANSS totaal score (alles opgeteld en er zijn vijf empitrisch gevalideerde subschalen).
Het interview/vragenlijst dat bij de PANSS hoort, wordt verstrekt als je een training hebt gevolgd in het gebruik er van. Er zijn vele “tricks of the trade” bij het interviewen en bij de beoordeling van de items wegen vele subjectieve beoordelingen mee. Je kunt nu eenmaal niet leren fietsen uit een boekje. Oefening en feedback zijn noodzakelijk.
Hier kun je een cursus volgen…..
En hier kun je ook een cursus volgen…..
Vroegdetectie
CAARMS Comprehensive Assessment of At Risk Mental State
TOP↑
Dit gestructureerd interview is een onderzoeksinstrument dat nog niet rijp is voor gebruik in de reguliere zorg. Het bepaalt of iemand psychotisch is of een ultrahoog risico heeft om psychotisch te worden in de nabije toekomst. De PDF CAARMS Beslisregels geeft informatie over het gebruik. Wij adviseren sterk een training te volgens alvorens de CAARMS regulier in te gaan zetten. Informatie over CAARMS training….
PQ 16: Ervaringenlijst 16 items
TOP↑
De schaal meet bijzondere ervaringen en gedachten die kunnen wijzen op een hoog risico voor psychose in de toekomst. Score van zes of meer wordt momenteel als indicatie gebruikt om de CAARMS af te nemen voor verder onderzoek. Geschikt voor 15+
Bekijk de publicatie
Meetinstrumenten
TOP
Stemmen horen
Voice Power Differential Scale
TOP↑
De schaal meet het machtsverschil tussen de stemmen en de stemmenhoorder.
Bekijk de publicatie
VOS-R-ADD
Beliefs about Voices Questionnaire – Revised
TOP↑
De VOS-R-ADD omvat de Vragenlijst Opvattingen over Stemmen (VOS-R) (items 1 t/m 26 en 40 t/m 48), aangevuld met 20 nieuwe items (items 27 t/m 39 en 49 t/m 55)
Deze lijst meet vijf aspecten van auditieve hallucinaties: kwaadwillendheid, goedwillendheid en macht van de stemmen, de betrokkenheid bij en de weerstand tegen stemmen.
Bekijk de publicatie
PSYRATS – Psychotic SYmptom RATing Scale
TOP↑
De schaal meet verschillende aspecten van wanen en hallucinaties, zoals de interpretatie, de lijdensdruk en de fysieke karakteristieken van stemmen.
Bekijk de publicatie
Stemmen Impact Schaal (SIS)
TOP↑
Zoals de naam al zegt meet deze lijst de impact van het horen van stemmen.
Social Comparison Rating Scale To Voices
TOP↑
De schaal meet hoe de stemmenhoorder zich vergelijkt met de stemmen. Uit onderzoek blijkt dat de schaal niet reactief genoeg is. Is dus geen aanrader om (in onderzoek) te gebruiken.
Oorspronkelijk gepubliceerd: Birchwood., Meaden, Trower, Gilbert, (2002). Shame, humiliation, and entrapment in psychosis. A social rank theory approach to cognitive intervention with voices and delusions. In: Morrison, A.P.(Editor) Casebook of Cognitive Therapy for Psychosis, page 108-131, Brunner-Routledge. Nederlandse bewerking: Klaas de Boer en Mark van der Gaag (2004)
Wanen
R-GPTS
TOP↑
De GPTS is herzien en is nu korter en beter. A-totaalscore (sociale betrekking) gaat van 0 tot 32. B-totaalscore (achtervolging) gaat van 0 tot 40. Een score van 18 of hoger op die laatste schaal wijst op klinische niveaus van paranoia.
Samen genomen zijn dit de categoriën:
- A-score: 0-9 (gemiddeld), 10-15 (verhoogd), 16-20 (matige ernst), 21-24 (ernstig), 25 en hoger (zeer ernstig).
- B-score: 0-5 (gemiddeld), 6-10 (verhoogd), 11-17 (matige ernst), 18-27 (ernstig), 28 en hoger (zeer ernstig).”
Download het artikel van Freeman over deze lijst
GPTS
TOP↑
De lijst meet betrekkings ideeën en achtervolgings ideeën en kan gebruikt worden in de bevolking en met patiënten. Zover ons bekend is er geen handleiding beschikbaar. De GPTS tel je gewoon op. In de paper zie je de scores per item. We gebruiken hem als pre-post maat en er bestaan geen normen. Als ie lager wordt is de paranoia verminderd.
The Persecutory Ideation Questionnaire / Achterdocht vragenlijst
TOP↑
De lijst meet achterdochtige gedachten.
Bekijk de publicatie
Safety-Behaviours Questionnaire – Persecutory Delusions
TOP↑
De lijst meet allerhande vermijdingsgedrag als gevolg van een paranoïde waan. De SBQ-PD is niet goed te scoren, ook niet als je de scoring doorneemt uit het artikel.
In de praktijk gebruiken wij de eerste tien lokatie en gebeurtenissen en of die wel off niet vermeden worden. De volgende vragen geven wel een goede klinische indruk waar de problemen zich het meest voordoen en welke safety behaviours dan gebruikt worden.
Of download artikel
SSPS State Social Paranoia Scale
TOP↑
Dit is een zeer korte zelf-invullijst voor paranoia / overmatige achterdocht. Twee aspecten van paranoia worden gemeten: beleefde dreiging en kwade bedoelingen van anderen. Hij is goed betrouwbaar alsook valide gebleken in Engeland, doch nog niet heel veel in klinische groepen gebruikt.
Trauma
Screener T.TIP
TOP↑
Deze screener is te gebruiken om die patiënten te selecteren die in aanmerking komen voor nader onderzoek naar PTSS. Deze lijst is in het T.TIP onderzoek gebruikt.In de lijst is de TSQ opgenomen.
Deze checklist bevat een lijst van veel voorkomende traumatische en stresserende ervaringen.
Screener T.TIP
TOP↑
PTCI
TOP↑
The Posttraumatic Cognitions Inventory
Wanneer traumagerelateerde cognities in kaart worden gebracht en opgenomen worden in de individuele probleemformulering kan de behandeling hierop worden toegesneden. Door de posttraumatische cognities herhaaldelijk te meten kan de behandeling ook worden geevalueerd. De PTCI is een instrument dat zich hier uitstekend voor leent.
Outcome
Angst voor terugval (FORSE)
TOP↑
De ‘angst voor terugval’ lijst is de Nederlandse vertaling van de Fear Of Recurrence ScalE (FORSE). Hij meet niet alleen angst voor terugval, maar ook veranderd (scherper) bewustzijn en intrusieve gedachten. Hogere scores betekenen meer angst voor terugval en ook meer signalen van ontregeling. Lagere scores passen bij beter emotioneel herstel. Een hoge score voorspelt bovendien dat een terugval iets dichterbij kan zijn.
Bekijk de publicatie
Beck Cognitive Insight Scale
TOP↑
Deze schaal meet zelfreflectie en overmatig zelfvertrouwen bij de interpretatie van de eigen ervaringen. De schaal voorspelt mogelijk succes van cognitief gedragstherapeutische behandeling van psychose. Bekijk de publicatie
Birchwood Psychosis Insight Scale
TOP↑
Deze schaal meet zelfreflectie en overmatig zelfvertrouwen bij de interpretatie van de eigen ervaringen. De schaal voorspelt mogelijk succes van cognitief gedragstherapeutische behandeling van psychose. Bekijk de publicatie
Recovery Style Questionnaire
TOP↑
De vragenlijst meet de herstelstijl van de patient. Deze kan meer integrerend dan wel toedoekken zijn (‘sealing over’). Vragenlijst en uitgebreide scoringinstructies. . Bekijk de publicatie
The Health of the Nations Outcomes Scale (HONOS)
TOP↑
De schaal meet globale aspecten van het symptomatisch en sociaal functioneren van psychiatrisch patiënten. De subschalen zijn: hyperactief en agressief gedrag, zelfverwonding, middelengebruik, cognitieve problemen, lichamelijk problemen, hallucinaties en wanen, depressie, sociale contacten, ADL, woonomstandigheden, beroep en vrije tijd vaardigheden. Bekijk de publicatie
Zelfwaarderingslijst
TOP↑
De lijst meet positieve zelfwaardering en negatieve zelfwaardering in twee schalen met elk 10 items. De schaal is gevalideerd op mensen met schizofrenie. Er zijn ons geen normscores bekend. Wel is er een factor analyse. Bekijk de publicatie
The Social Functioning Scale
TOP↑
De schaal meet het sociaal functioneren van patiënten met schizofrenie op een zevental subdomeinen. Bekijk de publicatie
Personal and Social Performance Scale
TOP↑
NB: Dit is niet de SOFAS die in de CAARMS gebruikt word.
De schaal meet het sociaal en persoonlijk functioneren op een 4 gebieden.
REHAB
TOP↑
De REHAB schaal meet psychiatrische invaliditeit en heeft subschalen voor afwijkend gedrag, sociale activiteiten, taalgebruik en zelfverzorging.
Overig
Korte Schaal voor Negatieve Symptomen (KSNS)
TOP↑
De schaal meet het huidige niveau van negatieve symptomen bij een psychotische stoornis. Hij bestaat uit dertien items, verdeeld over zes subschalen: anhedonie, gebrek aan normale lijdensdruk, asocialiteit, avolitie, vervlakt affect, en alogie. Zowel gedrag als subjectieve beleving en negatieve verwachtingen zijn erin opgenomen. Betreft een gestructureerd interview
Bij gebruik voor onderzoek of trainingen: aub het bijgevoegde registratieformulier invullen voor de oorspronkelijke auteurs van de schaal.Overleg even met ons!
Mocht u een commerciële activiteit hiermee willen uitvoeren of een gerandomiseerde trial, dan dient u een licentie hiervoor aan te vragen bij de oorspronkelijke auteurs. Wij kunnen u in contact brengen. Gebruik de lijst dus gerust in uw therapie!
In tijdschrift GZ-psychologie 2020-1 stond een mooi artikel over de KSNS
TOP↑
Meta Cognitions Questionnaire – short form
TOP↑
De schaal meet overtuigingen over de betrouwbaarheid en adequaatheid van het eigen cognitieve apparaat. Dertig items meten vijf factoren: cognitief zelfvertrouwen, positieve opvattingen over piekeren, cognitief zelfbewustzijn, negatieve overtuigingen over de controleerbaarheid en gevaarlijkheid van gedachten, en overtuigingen over de noodzaak de eigen gedachten te controleren. Bekijk de publicatie
DACOBS
TOP↑
De Davos Assessment of Cognitive Biases Scale (DACOBS) is een instrument met zeven subschalen. Uit factor-analyse komen zeven factoren: overhaast conclusies trekken, opvattingen-inflexibiliteit, selectieve aandacht voor gevaar, externe attributie bias, sociale cognitie beperkingen, subjectieve cognitieve beperkingen, en veiligheidsgedrag. Zie hier voor de pubmed-referentie: Bekijk de publicatie
Zover ons bekend is er geen handleiding beschikbaar. Normering treft u aan in bovengenoemd artikel.
Recent is er ook een validatie gedaan van de Italiaanse DACOBS door Pugliese (2022)
CTS-RP Psychose (Cognitive Therapy Scale)
TOP↑
De schaal meet de mate van getrouwheid aan de therapieprincipes van cognitieve gedragstherapie bij psychose. De psychometrische kwaliteiten staan vermeld in Haddock et al. Behavioural and Cognitive Psychotherapy 2001, 29(2), 221 ev. Deze publicatie heeft vreemd genoeg geen PUBMED referentie.
De Handleiding
Scoreblad