Het cognitief functioneren is verminderd tijdens een eerste psychose (FEP) en dit verval is al zichtbaar tijdens de aanloop naar de psychose toe. Maar hoe gaat het verder, nadat de psychose zich geopenbaard heeft? In deze studie bekeken de onderzoekers het geschatte IQ van patiënten met een eerste psychose over een periode van 10 jaar. Zij waren vooral benieuwd of het IQ-beloop type samenhing met de ernst van de aandoening, meer specifiek de duur van de psychotische periode.
De Scandinavische TIPS onderzoekers volgen zo’n 300 patiënten met een eerste psychose langdurig. Bij 89 patiënten schatten zij het IQ op basis van de prestaties op de sub-tests Overeenkomsten, Blokpatronen en Cijferreeksen van de WAIS-R op baseline en opnieuw 10 jaar later. Het is voor het eerst dat zo’n lang tijdsinterval werd toegepast en als er sprake zou zijn van een verder cognitief verval na de eerste psychose zou dat binnen deze studie gemeten moeten zijn. Maar…: het geschatte IQ bleef in deze groep gemiddeld genomen stabiel.
Op zoek naar verschillende beloopstypen onderscheidden de onderzoekers twee maten ten aanzien van de psychose-duur, namelijk de duur van de psychose voor de start van behadeling (DUP) en de duur van de psychose na aanvang van de behandeling (DAT). De DUP bleek niet van invloed op het beloop van het IQ, maar de DAT wel. De groep met de langste DAT (3 tot 10 jaar, gemiddeld 360 weken) liet een slechter IQ-beloop zien dan de groep met een korte (1 tot 22 weken, gemiddeld 10 weken) of middellange DAT (23 tot 144 weken, gemiddeld een jaar). Niet alleen reageerde hun psychose dus minder goed op de behandeling, maar hun intellectueel functioneren was ook meer aangedaan. Het verlaagde IQ zat met name in een achteruitgang op de subtest Cijferreeksen; een taak die onmiddellijke verbale reproductie en het werkgeheugen meet. Bij aanvang verschilden de prestaties van deze groepen niet significant, maar het gemiddelde lag in de groep met de langste DAT wel al lager.
De onderzoekers stellen terugkijkend dat een lager IQ bij aanvang kan wijzen op meer kwetsbaarheid voor een ernstiger beloop van de ziekte en een slechter functionerend werkgeheugen.
Wat valt er te concluderen?
Gemiddeld genomen gaat het IQ niet achteruit in 10 jaar na de eerste psychose. Maar psychotische stoornissen zijn heel heterogeen en zo lang als ze op een hoop gegooid worden zullen onderzoeken tegenstrijdige bevindingen rapporteren. Het lijkt nuttiger om cognitieve profielen en verschillen in het beloop van de beperking in ogenschouw te nemen. Wie weet is cognitieve revalidatie een lichtpuntje in het werken aan herstel bij mensen die onvoldoende profiteren van behandeling.
Artikel
