Wie ging ook weer het Nederlands kampioenschap eredivisievoetbal 2015/2016 winnen? Ajax, toch? Gelukkig had PSV geen last van defaitistische opvattingen over het eigen kunnen. Lees over geloof in eigen kunnen en het verband daarvan met negatieve symptomen en niveau van functioneren bij mensen met psychose!
Bij mensen met psychosen voorspellen de aanwezigheid van veel negatieve symptomen, zoals lage motivatie en lage emotionele expressie, een laag niveau van functioneren. Helaas zijn er volgens meta-analysen nog steeds geen indrukwekkende interventies gevonden waarmee het functioneren direct dan wel indirect, via een afname van negatieve symptomen, aanzienlijk verbeterd kan worden. Er moet worden verder gezocht. Misschien biedt een relatief nieuwe onderzoeks-insteek perspectief? Er zijn aanwijzingen dat mensen met psychosen die slecht functioneren meer behept zijn met Defaitist Performance Beliefs (DPB), oftewel: ze geloven totaal niet dat ze in staat zijn tot enige vorm van doelgericht succesvol handelen. Wellicht is het dus helpend om aan de gang te gaan met interventies om de DPB te veranderen? Om voor die suggestie wat meer objectieve onderbouwing te krijgen voerden de auteurs een meta analyse uit. Na een grove selectie van mogelijk geschikte studies (N=75) werden 10 studies in de meta analyse opgenomen. Al deze 10 studies stelden DPB vast met behulp van de Dysfunctional Attitudes Scale (DAS), en brachten die in verband met negatieve symptomen en/of niveau van functioneren. De in totaal 858 patiënten van de 10 studies proefpersonen kunnen kortweg omschreven worden als mensen met een chronische psychotische stoornis.
Over de relatie tussen DPB en negatieve symptomen lagen de uitkomsten van de studies nogal uit elkaar, maar ze vonden wel allen een verband. De studie berekende een significante, positieve, cumulatieve effect size van .24 (=klein effect): meer DPB correleert met meer negatieve symptomen. Sekse of leeftijd had daar geen apart effect op.
Een significante, negatieve, cumulatieve effect size voor DPB en niveau van functioneren werd berekend op – .27, dus eveneens een klein effect: meer DPB gaat samen met een minder goed functioneren. Leeftijd maakte niet uit, maar (slechts) twee studies suggereerden dat misschien bij mannen de negatieve verbinding tussen DPB en functioneren sterker is dan bij vrouwen.
Dus ja: de rol van DPB is een interessante. Nog lang niet alle vragen zijn beantwoord natuurlijk. Bijvoorbeeld niet in hoeverre DPB en negatieve symptomen statistisch gezien overlappend zijn? Dat vraagt extra studies. Er zijn trouwens wel al studies die een statistisch oorzakelijk pad hebben getraceerd dat gaat van meer DPB naar meer negatieve symptomen naar een minder functioneren
Oefent DPB alleen indirect invloed uit op functioneren, namelijk via negatieve symptomen? We weten het gewoon nog niet. Net zomin als dat we weten hoe DPB eigenlijk ontstaan. Wortelen ze in neurocognitieve beperkingen, die bekend staan om hun verband met meer negatieve symptomen, ernstiger psychosen en slechtere prognose? Zijn DPB bijvoorbeeld ook al aanwezig in vroegere stadia in het psychosecontinuüm, zoals in de UHR-fase? Dat is wel een héél belangrijke vraag, omdat daarmee de aandacht wellicht verlegd moet worden naar de oorsprong van de DPB in plaats van naar de DPB zelf?
Zijn DPB de enige groep van negatieve opvattingen die zo’n vervelende invloed hebben? Nee hoor, ook andere soorten dysfunctionele opvattingen (bv op het vlak van zelfbeeld of sociale cognities) hebben een link met negatieve symptomen en functioneren. Ach, er valt nog zoveel te onderzoeken. Je zou er haast moedeloos van worden, omdat het eind toch nooit in zicht komt. Maar hee, denk Cocu, denk kampioen, we staan achter en we halen het!
Hoe het allemaal ook in elkaar zit, het lijkt er gezien de bevindingen verdacht veel op dat het verminderen van DPB een opbeurend effect zou moeten kunnen hebben op de patiënt zijn of haar symptomen en niveau van functioneren.
