In de afgelopen jaren zijn er meerdere studies geweest die aantoonden dat het meemaken van een traumatische gebeurtenis in de kindertijd samenhangt met psychose. Er is echter heel weinig bekend over mogelijke mechanismen en psychologische processen die deze associatie kunnen verklaren. Benieuwd naar hoe dit in elkaar zou kunnen zitten?
Een van de verklaringsmodellen veronderstelt dat het meemaken van een traumatische ervaring in de jeugd je gevoeliger maakt voor dagelijkse stress. Zo werd eerder gevonden dat personen met een verleden van fysiek en seksueel misbruik meer negatieve emotionele reacties hadden op dagelijkse stress. Dit werd nog niet eerder onderzocht bij patiënten met een eerste psychotische episode (FEP) en patiënten met een verhoogd risico op psychose (UHR).
Met behulp van een Psymate – een apparaat dat deelnemers bij zich dragen en dat een aantal keer per dag afgaat om vragenlijsten in te vullen – werd de mate van stress, de reactie op stress en psychotische symptomen in kaart gebracht bij 50 FEP patiënten, 44 UHR patiënten en 52 controles.
Verschillende vormen van inter-persoonlijke stress (bijv. sociale stress) en dagelijkse stress waren geassocieerd aan zowel meer negatief affect als aan meer psychotische ervaringen in de FEP groep die seksueel misbruik hadden meegemaakt. Voor de FEP groep die veel trauma had meegemaakt bleek de mate van hoe bedreigend de omgeving wordt gevonden sterker samen te hangen met psychotische ervaringen. Opvallend was dat controle-proefpersonen die veel seksueel misbruik hadden meegemaakt veerkrachtiger waren vergeleken met controles die weinig seksueel misbruik hadden meegemaakt. Ook vertoonden zij minder negatieve emotionele reacties ten aanzien van dagelijkse stress. de UHR patiënten zaten tussen de FEP en controle groep in; hierbij werd een minder sterke associatie tussen de reactie op dagelijkse stress en psychotische symptomen gevonden.
Deze studie laat zien dat het meemaken van seksueel misbruik in de jeugd kan leiden tot een gevoeligheid voor dagelijkse stress; dit wordt gezien als bedreigend en er wordt met meer negatief affect op gereageerd. Deze gevoeligheid kan vervolgens leiden tot psychotische symptomen. Hoewel de resultaten voorzichtig geïnterpreteerd moeten worden, is het erg belangrijk dat er naar psychologische processen wordt gekeken die de relatie tussen trauma en psychose kunnen verklaren, zodat psychologische behandeling op de onderliggende processen ingezet kan worden.