We weten dat CGT effectief is bij psychoseklachten en zowel de nationale als internationale richtlijnen (bv NICE) schrijven minimaal 16 sessies voor. Dat aantal is gebaseerd op de duur van de meeste effectstudies. Maar is 16 sessies niet een beetje weinig? En wat is optimaal? Of wisselt het tempo en dus ook minimum sterk per cliënt?

In deze studie ontvingen 58 volwassenen allemaal 45 sessies cognitieve gedragstherapie voor psychoseklachten (CGTp). Bij de start van de behandeling en na sessies 5, 15, 25, en 45 werden vragenlijsten afgenomen. Daarnaast vulde men elke sessie een korte vragenlijst in. Wat liet dit zien?

Allereerst werd duidelijk dat een minimum van 15 sessies redelijk lijkt te zijn, bij minder sessies werden er weinig significante effecten gevonden. Zowel frequentie als lijdensdruk van negatieve symptomen en depressie waren na 15 sessies significant afgenomen en deze effecten bleven daarna vrij stabiel. Datzelfde patroon werd geobserveerd voor algemene klachten (SCL-27) en voor een door cliënten ontwikkelde maat voor herstel (CHOICE). De frequentie en lijdensdruk van positieve symptomen lieten een ander patroon zien. De lijdensdruk als gevolg van positieve symptomen nam vrij snel af (binnen 15 sessies), maar de frequentie van die klachten was pas na 45 sessies significant afgenomen.

Als gekeken werd naar volledig herstel, dan vonden de onderzoekers dat dit de klachten volgde. Dus herstel in lijdensdruk trad na ongeveer 15 sessies op, volledig herstel van de frequentie van die klachten pas aan het einde. Dit is ook niet zo vreemd. CGTp richt zich in eerste instantie op het verminderen van lijdensdruk en niet op het wegnemen van klachten. In de praktijk zien we echter vaak dat een afname in lijdensdruk en preoccupatie uiteindelijk resulteert in een afname van de frequentie van klachten.

De optimale dosis bleek te verschillen per type klacht, maar lag gemiddeld genomen ergen tussen de 20 en 30 sessies. De onderzoekers stellen dan ook dat richtlijnen misschien beter een minimum of een gemiddelde van 25 sessies zouden kunnen gaan hanteren.

Belangrijke beperkingen aan de studie zijn het ontbreken van een controlegroep en het feit dat 29% van de deelnemers uitviel. Therapeuten moeten verder het aantal sessies natuurlijk afstemmen per individuele cliënt; therapie moet zo kort als mogelijk duren, maar zo lang als nodig. Deze studie laat zien dat gemiddeld genomen 16 sessies voldoende zijn, maar voor de meeste cliënten wel aan de krappe kant. Een gemiddelde van 25 sessies lijkt verstandig.

Lincoln, T. M., Jung, E., Wiesjahn, M., & Schlier, B. (2016). What is the minimal dose of cognitive behavior therapy for psychosis? An approximation using repeated assessments over 45 sessions. European Psychiatry: The Journal of the Association of European Psychiatrists, 38, 31-39. doi:10.1016/j.eurpsy.2016.05.00

Artikel