Social Recovery Therapy: een duwtje in de rug naar betaalde arbeid!

Ondanks verbeteringen in behandeling, bereiken slechts weinig mensen met de diagnose schizofrenie duurzaam sociaal en functioneel herstel (minder dan 14%). Van de groep mensen met een niet-affectieve psychose keert slechts 10-20% terug naar betaalde arbeid. Vroege interventie heeft enig succes in het verbeteren van sociaal functioneren bij mensen met een eerste psychose, maar een substantieel deel van deze groep blijft kampen met sociale beperkingen. Meer specifieke interventies zijn dus gewenst! Lees meer…

Co-morbiditeit speelt een belangrijke rol bij jonge mensen met een eerste psychose, en we zien vaak dat er dan sprake is van uitval op school, opleiding, of werk, en verlies van sociaal contact, soms versterkt door complexe omstandigheden, zoals problematische gezinsdynamiek, victimisatie en sociale deprivatie. Bij zulke hoog risicovolle problematiek schiet een symptoomgerichte CGT nogal eens tekort bij het bevorderen van sociaal herstel.

Een Britse onderzoeksgroep (David Fowler e.a.) doet al jaren onderzoek naar de effectiviteit van CGT op het bevorderen van sociaal en functioneel herstel bij mensen met een eerste psychose. Men ontwikkelde een specifiek CGT-aanbod, primair gericht op het bevorderen van sociaal herstel: Sociaal Recovery Therapy (SRT). Het verschil met reguliere CGT is dat SRT grotendeels gericht is op gedrag, en de nadruk ligt op het bevorderen van positieve overtuigingen over zelf en anderen. De gedragstherapeutische technieken worden ook meer geïntegreerd met maatschappelijke psychiatrie (zoals dat bijvoorbeeld in Nederland is uitgewerkt in het FACT-model: Flexible Assertive Community Treatment). Hierbij wordt nadrukkelijk de samenwerking gezocht met familie en met nauw betrokken ketenpartners.

In eerder onderzoek naar het effect van SRT bij mensen met een eerste psychose (ISREP: Improving Social Recovery in Early Psychosis), was de primaire uitkomstmaat het aantal uren per week dat werd doorgebracht in gestructureerde activiteiten. Men zag dat in de groep van mensen met niet-affectieve psychoses die naast standaardzorg ook SRT kregen, significant meer uren per week werden besteed aan gestructureerde activiteiten, vergeleken met de groep die alleen standaardzorg kreeg. Soortgelijke resultaten zag men bij een tweede studie waarin SRT werd toegevoegd aan standaard vroege interventie. Maar het ontbrak nog aan metingen van de langere termijneffecten van SRT.

Om die reden werden alle deelnemers van de ISREP-studie 15 maanden na het einde van de interventie opnieuw benaderd (2 jaar na de start van de interventie). Bij 29 mensen (82,8%) van de SRT-groep en bij 37 mensen van de standaardzorggroep (88%) kon worden gemeten in welke mate men was blijven deelnemen aan werk, vrijwilligerswerk of opleiding. Men vond dat 25% van de deelnemers in de SRT-groep had deelgenomen aan betaalde arbeid, in tegenstelling tot niemand van de standaardzorggroep. Er bleek geen verslechtering van symptomen, ondanks de toegenomen participatie in activiteit. Bovendien was er aanwijzing dat verbeteringen in de beleving van hoop waren voortgezet. Er bleken geen verschillen tussen beide groepen in betrokkenheid bij andere typen activiteit, zoals vrijwilligerswerk of opleiding; meer dan 50% van de mensen in beide groepen nam daaraan deel.

Kortom, CGT primair gericht op sociaal herstel zou een welkome aanvulling kunnen worden op VIP-groepen (Vroege Interventie bij Psychose), IPS (Individuele Plaatsing en Steun) en Herstelwerkgroepen die thans al werkzaam zijn binnen de gespecialiseerde ggz.