D’r is een new kid on the block en het is sterker dan z’n stemmen! STRONGER THAN YOUR VOICES,

een CBTp aanbod voor kinderen en jongeren (8-18) met auditieve verbale hallucinaties.

Auditieve verbale hallucinaties (stemmen), verder aangeduid als AVH, komen bij wel 10 tot 15% van kinderen en adolescenten voor. De meeste AVH bevinden zich aan het relatief milde eind van het psychosespectrum. Maar bij ongeveer een kwart van de jongeren met AVH zitten de klachten (veel) meer richting het ernstige eind van het spectrum. Voor hun geven de AVH problemen en is er zorg nodig; voor de AVH, maar vaak ook bijkomende psychopathologie.

In veel behandelcentra, zoals ook aan de poli van het UMC Utrecht uit de onderhavige studie, wordt aan de jongeren uitgelegd welke oorzaken er zijn voor AVH en er wordt psychoeducatie gegeven over dysfunctionele opvattingen die cliënt en naasten kunnen hebben over AVH (macht, gevaar, e.d.). Deze interventies zijn helpend voor een deel van de jongeren, maar anderen blijven kampen met de problemen en hebben meer hulp nodig. Behandelen dus. Maar bewezen effectieve zorg-op-maat programma’s voor AVH bij kinderen en jongeren ontbreken. Daarom stelden de auteurs zelf een programma samen en onderzochten de effecten: het STRONGER THAN YOUR VOICES-programma (STYV).

STYV combineert psycho-educatie met cognitieve gedragstechnieken. In vier fasen (A Strong Understanding, A Strong Plan, Strong Tricks, en Strong Finish) en zo nodig twee aanvullingen (Feeling Strong en Strong Sleep & Relaxation) worden AVH genormaliseerd en wordt de jongere geholpen meer controle te ervaren over de AVH en over de eigen reacties op de AVH: sterker worden dan je stemmen dus. Het aantal behandelsessies is afhankelijk van wat de jongere nodig heeft. Zo mogelijk wordt relevante informatie ook aan naasten van de jongeren (ouders) gegeven.

Aan dit onderzoek namen 8 kinderen en jongeren deel, die voor hulp voor AVH waren aangemeld bij de poli van het UMC Utrecht. Allemaal hadden basisuitleg en psychoeducatie gehad, maar behoefden meer hulp. Ze kregen behandeling van in STYV getrainde therapeuten (maar geen enkele was getraind CGT-therapeut!). Zeven van de acht kinderen maakten de behandeling (grotendeels) af, een meisje viel uit wegens te ernstige psychoseklachten.

De voor- en na-effecten werden gemeten met de STYV Strong Measurement Form: 16 vragen over vorm, inhoud, opvattingen en lijden met betrekking tot de AVH, waarbij per item score 0=geen impact van de AVH, tot score 10=grote impact.

Het resultaat mag er zijn: een afname van bijna 40% van de totale AVH-impact na STYV-therapie (within-group Cohen’s d 1,28). Opmerkelijk. En niet alleen de jongeren waren tevreden: ook de therapeuten gaven positieve feedback over helderheid, bruikbaarheid en nut van STYV.

Deze (unieke) en andere studies wijzen erop dat supergerichte CGT behandeling van AVH beter lijkt te werken dan CGT behandeling die zich ‘algemeen’ richt op psychose(achtige) klachten.

Natuurlijk is verdere studie nodig, in de vorm van gecontroleerd onderzoek (RCT) en grotere samples. Maar de bevindingen zijn bemoedigend. Cliënten werden geholpen en relatief onervaren therapeuten konden er goed mee uit de voeten.

LET OP !!!!! De Nederlandse versie van de STYV-handleiding kan gratis worden gedownload op www.gedachtenuitpluizen.nl .

Maijer K, Staring T, Bartels-Velthuis AA, Palmen SJ, Sommer IE. Stronger than your voices: A cognitive behavioral therapy for youth suffering from auditory verbal hallucinations. Clin Child Psychol Psychiatry. 2019:1359104519888011.
Artikel