ACT staat voor Acceptance and Commitment Therapy. Dit is een behandelvorm die zich tot doel stelt om mensen te helpen om op een flexibele manier om te gaan met de obstakels die ze tegenkomen (acceptance) om te kunnen investeren in de dingen die ze echt belangrijk vinden (Commitment). Bewust keuzes maken, flexibiliteit en je niet teveel laten sturen door allerhande zorgen en stress zijn belangrijke ingrediënten. ACT is evidence based therapie voor verschillende stoornissen. Is ACT ook effectief bij subklinische symptomen?

Subklinische symptomen verhogen het risico op ‘echte’ stoornissen, daarom is het van groot belang om interventies in een vroeg ontwikkelingsstadium aan te bieden. Aangezien we weten dat de meeste psychische stoornissen zich in de adolescentie ontwikkelen, is dat het juiste moment om gerichte preventieve interventies in te zetten. De meeste preventieve interventies zijn gebaseerd op CGT. Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is ook een soort CGT. Maar een verschil is dat ACT niet uitgaat van een stoornis en minder in gaat op specifieke problemen. Het gaat ervan uit dat mensen zich voortdurend moeten aanpassen aan veranderende omstandigheden en uitdagingen. ACT is daarom gericht op het vergroten van iemands psychologische flexibiliteit en op bredere gedragsverbreding.

Er hebben 55 jongeren tussen 16-25 jaar met subklinische depressieve en/of subklinische psychose klachten meegedaan aan het onderzoek. Ze werden onder de algemene bevolking in Maastricht geworven middels flyers en posters. De jongeren werden gescreend met de Community Assessment of Psychic Experiences (CAPE) voor psychose klachten en de Montgomery-Asberg Depression Scale (MADRS) voor depressieve klachten. Ook mocht er geen sprake zijn van een DSM classificatie. Deelnemers werden toebedeeld aan één van deze twee condities: Acceptance and Commitment Therapy – Daily Life (ACT-DL) (n=27) versus een actieve controlegroep (n=28). Vragenlijsten werden afgenomen voor en na de behandeling en ook 6 en 12 maanden later.

De experimentele interventie: ACT-DL bestond uit 5 wekelijkse groepsbijeenkomsten van 1,5 uur met een getrainde therapeut. In de eerste 4 sessies kwamen de volgende onderwerpen aan bod: creatieve hopeloosheid (de verkenning van iemands mislukte pogingen om met ongewenste ervaringen om te gaan); acceptatie (ruimte maken voor moeilijke en vervelende ervaringen); defusie (afstand nemen van je ongewenste cognities); waarden en toegewijd handelen (stilstaan bij wat je echt belangrijk vindt, en hierin investeren). In de laatste sessie is een integratie gemaakt van alle vaardigheden door de introductie van het concept van psychologische flexibiliteit. Aan het einde van elke sessie werd gevraagd om in te loggen op de ACT-DL-app op hun PsyMate en om dit apparaat tussen therapiesessies mee naar huis te nemen. Op de app kregen de deelnemers oefeningen en soms metaforen te zien; ook moesten zij verschillende vragenlijsten invullen.

De controle conditie bestond uit 5 wekelijkse groepsbijeenkomsten. In de bijeenkomsten werd een documentaire bekeken waarover aansluitend een groepsgesprek werd gevoerd met de deelnemers. Het idee hierachter was dat er dan elementen van gedragsactivering en sociale ondersteuning in de controle interventie terugkomen.

Wat kwam eruit?

Subklinische psychose en depressieve klachten namen af in beide condities. ACT is dus niet effectiever dan de ‘film’ interventie! Vooralsnog is het dus geen geschikte interventie om op brede schaal toe te passen onder niet hulpzoekende jongeren met subklinische klachten.

Van Aubel, E., Bakker, J.M., Batinkg, T., Michielse, S., Goossens, L., Lange, I., …. & Myin-Germeys, I. (2020). Blended care in the treatment of subthreshold symptoms of depression and psychosis in emerging adults: A randomised controlled trial of Acceptance and Commitment Therapy in Daily-Life (ACT-DL). Behaviour Research and Therapy 128, 103592.
Artikel