Psychologische behandeling gericht op het voorkomen, verminderen of uitstellen van een psychotische episode in jonge mensen met een psychoserisico werkt. Dat weten we inmiddels. Maar wat doet de boodschap “jij hebt een verhoogd risico om een psychose te ontwikkelen” met iemand? Dat is de centrale vraag van het huidige artikel.
Om deze vraag te beantwoorden zijn 54 jonge mensen die te horen kregen dat ze voldoen aan de at-risk status voor en na het krijgen van deze boodschap gevraagd naar hun emoties en gedachten erover.
En wat blijkt? De deelnemers aan deze studie rapporteerden significant minder negatieve emoties na het gesprek over hun at-risk status dan ervoor. Het maakte hierbij niet uit of ze ooit al te horen hadden gekregen dat ze mogelijk at-risk waren of dat ze echt voor de eerste keer hoorden dat ze een verhoogd risico hadden om een psychose te ontwikkelen. Er was overigens geen significante toename in positieve emoties te zien.
Er zijn wel twee belangrijke kanttekeningen bij deze bevinding te plaatsen. Allereerst is de tijd tussen de twee meetmomenten een voorspeller van de mate van afname in negatieve emoties. Dit suggereert dat de negatieve emoties van de deelnemers sowieso afnamen over tijd, los van het gesprek over hun at-risk status. Het zou dus zo kunnen zijn dat de negatieve emoties van de deelnemers sterker gerelateerd zijn aan de klachten die zij (hebben) ervaren – op basis waarvan ze de at-risk status hebben gekregen – dan aan de boodschap die ze hebben gekregen. De tweede belangrijke kanttekening bij deze bevindingen is dat uit de antwoorden op de open vragen blijkt dat de boodschap van een verhoogd psychoserisico wel een negatieve invloed heeft op de manier waarop iemand zichzelf ziet en denkt dat anderen hem of haar zien. Het was voor velen dus dubbel: negatieve gevoelens namen af, maar er kwamen wel wat zorgen bij over hoe je jezelf of hoe anderen jou zien.
Kortom, we moeten ons bewust blijven van het feit dat het meedelen van een at-risk status zowel positieve als negatieve gevolgen kan hebben. Deze studie suggereert dat het niet erg schadelijk is om iemand de boodschap van de at-risk status te geven, en wellicht helpend kan zijn. Het normaliseren van de klachten is nuttig en zorgt waarschijnlijk voor vermindering van negatieve gedachten en emoties over de klachten. Ook geeft het benoemen van het psychoserisico aangrijpingspunten voor de behandeling ervan. Toch blijft het ook belangrijk om met deze jongeren het gesprek aan te gaan over welke betekenis ze eraan verlenen als het gaat om zichzelf en hun toekomst.
