Door: Tonnie Staring
Culturele invloeden op hallucinaties bij psychotische stoornissen zijn enigszins bekend. Mensen in rijkere en meer individualistische landen ervoeren bijvoorbeeld minder vaak hallucinaties, maar als ze deze wel hadden, leken ze meer stress te geven. In armere en meer collectivistische landen, daarentegen, kwam hallucineren weliswaar vaker voor, doch men ervoer minder stress en de inhoud van de hallucinaties werd in sommige onderzoeken als meer spiritueel beleefd. Veelal werd Europa vergeleken met Afrika of Azië. Hoe zit het specifiek voor Nederland in vergelijking met Qatar?
Onderzoekers bekeken culturele invloeden hallucinatie-karakteristieken bij mensen zonder stoornis. Bij 2.999 Nederlanders evenals bij 2.999 mensen uit Qatar (‘gematcht’ uitgezocht uit een grotere groep) zijn hallucinaties en kenmerken ervan uitgevraagd. Het betrof ongeveer ¾ vrouwen in de groepen.
Het bleek dat tactiele en geurhallucinaties in beide landen evenveel voorkwamen: 40 tot 30% ooit in het leven. Maar stemmen horen en visuele hallucinaties kwamen twee keer zo vaak voor in Nederland! Maar liefst 57% van de Nederlandse groep gaf aan ooit een stem te hebben gehoord, versus 28% van de groep uit Qatar. En 44% van de Nederlandse groep had ooit iets gezien, versus 20% van de Qatar groep. Ook begon het stemmen horen in Nederland vaker op jongere leeftijd (mediaan: 13 jaar in NL versus 17 jaar in Qatar). De impact van stemmen horen bleek echter groter in Qatar: zij ervoeren vaker bevelshallucinaties in de afgelopen week, en ze gaven meer negatieve impact aan op hun dagelijks functioneren. Op valentie (negatief of niet) en mate van interactie met de hallucinaties werd geen verschil gevonden.
De hoge cijfers in deze studie worden door de onderzoekers deels geweten aan de manier van vragen, die zo laagdrempelig mogelijk was met het betreffende instrument: de QPE. Het verschil tussen de landen zou mede aan stigma kunnen liggen, waardoor de ervaringen in Qatar minder benoemd zouden worden, totdat ze echter dermate ernstig worden dat ze er niet meer omheen kunnen, aldus de onderzoekers. Maar het kan ook aan andere dingen liggen. De onderzoekers benadrukken hun advies om meer educatie, screening en preventie uit te voeren in landen waar veel stigma heerst.
