Door Eva Tolmeijer
‘Aandacht voor cannabisgebruik bij kinderen met een moeilijke thuissituatie kan mogelijk het risico op een eerste psychose verkleinen.’
Het is inmiddels algemeen bekend dat ingrijpende jeugdervaringen het risico vergroten op het ontwikkelen van een eerste psychose. Maar welke mechanismen spelen eigenlijk een rol in deze relatie? Kennis over behandelbare mechanismen die een rol spelen in de relatie tussen ingrijpende jeugdervaringen en een eerste psychose biedt mogelijkheden om hier vroegtijdig op in te spelen. Zo kan het risico op het ontwikkelen van een eerste psychose worden verkleind. Onderzoek met data van mensen uit maar liefst zes landen geeft nu verder inzicht in het behandelbare mechanisme cannabisgebruik.
Data werd verzameld van mensen uit 17 regio’s verdeeld over Engeland, Frankrijk, Nederland, Italië, Spanje en Brazilië. Een deel van deze mensen kwam in aanraking met het onderzoek omdat ze contact zochten met hulpverlening vanwege een eerste psychose (de eerste psychose groep; 881 mensen). Het andere deel van de mensen werd benaderd omdat ze woonachtig waren in dezelfde regio’s. Deze groep had nooit te maken gehad met psychoseklachten (de controlegroep; 1231 mensen). De eerste psychosegroep was jonger, vaker man, minder hoogopgeleid en vaker een etnische minderheid. De eerste psychose groep had ook vaker ingrijpende jeugdervaringen meegemaakt zoals huiselijke ruzies (51% versus 39% van de controles) huiselijk emotioneel geweld of verwaarlozing (17% versus 9%), huiselijk fysiek geweld (30% versus 24%), ongewenste seksuele ervaringen (12% versus 8%) en pesten door leeftijdsgenoten (41% versus 30%). Daarnaast was er in de eerste psychosegroep vaker sprake van cannabisgebruik (64% versus 46% van de controles).
Zoals verwacht vonden de onderzoekers een relatie tussen alle bovengenoemde ingrijpende jeugdervaringen en een eerste psychose. Ook vonden ze een relatie tussen cannabisgebruik (gebruik, frequentie en THC-gehalte) en een eerste psychose. Cannabisgebruik liet echter alleen een relatie liet zien met huiselijke ruzies en ongewenste seksuele ervaringen voor 18-jarige leeftijd en met huiselijke ruzies en huiselijk emotioneel geweld voor 12-jarige leeftijd. Maar cannabisgebruik bleek wel een mechanisme in de relatie tussen deze ingrijpende jeugdervaringen en een eerste psychose. Het verklaarde ongeveer 10-30% van de relatie.
Een belangrijke kanttekeningen bij het huidige onderzoek is dat de relatie tussen de ingrijpende jeugdervaringen en andere omgevingsfactoren zoals sociaal-maatschappelijke factoren niet werd meegenomen. Ook werd de ernst van de ingrijpende jeugdervaringen niet meegenomen. Daarnaast kan niet worden uitgesloten dat sommige ingrijpende jeugdervaringen plaatsvonden na of rondom de start met cannabisgebruik.
Het onderzoek is een belangrijke aanvulling op het bestaande onderzoek naar behandelbare mechanismen in de relatie tussen ingrijpende jeugdervaringen en een eerste psychose. Aandacht voor cannabisgebruik bij kinderen in een moeilijke thuissituatie kan mogelijk het risico op een eerste psychose verkleinen.
