Helpt visolie clienten met UHR beschermen tegen een eerste psychose?

Door Paul de Bont

Een vierde studie naar de vermeende gunstige effecten van visolie heeft het licht gezien. Rood licht? Groen licht? Is het nu eindelijk duidelijk of omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren preventief werken op de transitie naar eerste psychose?

Omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren (OMOV; Engels omega-3 polyunsaturated fatty acids-PUFAs) zijn vetzuren die in hoge concentraties voorkomen in visolie. En iedereen heeft wel eens gehoord dat ‘visolie goed voor de gezondheid’ zou zijn. Een studie van Aminger et al ¹ (2010) toonde aan dat toediening van OMOV het cumulatieve transitie-risico naar een eerste psychose met 22,6% verminderde in vergelijking met een placebogroep. De ‘visolie-groep’ had na 12 maanden significant minder symptomen (positieve symptomen, p=.01; negatieve, p=.02; algemene, p=.01), en een beter functioneren (p=.002) vergeleken met placebo. Dat zijn cijfers om mee thuis te komen. Het gaf hoop dat omega-3-supplementen een natuurlijke, weinig belastende preventieve interventie zouden kunnen bieden voor ernstige psychische aandoeningen. In meer algemene zin droegen de bevindingen van Aminger en collega’s bij aan de belangstelling voor de rol van voeding en voedingssupplementen in de geestelijke gezondheidszorg.

Maar jammer genoeg kwamen er uit twee goed opgezette gerandomiseerde vervolgstudies geen gunstige effecten naar voren op transitie naar psychose, symptoom-ernst of functioneren.

In de studie die hier besproken wordt, gaan de onderzoekers verder in op werkzaamheid van OMOV-behandeling versus placebo bij het voorkomen van de transitie naar psychose, bij een ultra hoog risico (UHR) steekproef van adolescenten uit Europa en Israël. N=135 proefpersonen met UHR stroomden in in deze dubbel-blinde, gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie. Gedurende 6 maanden kregen n=71 deelnemers OMOV behandeling en n=75 een placebo toegediend. Na dit half jaar vond meting plaats, en nogmaals 18 maanden later. Zowel de UHR status als de transitie naar psychose werden bepaald aan de hand van het CAARMS interview. En vervolgens werd nog een uitgebreidere variant van transitie bekeken: als een deelnemer bij follow up op de CAARMS geen psychose maar UHR scoorde maar in een bepaalde dosering antipsychotica voorgeschreven had gekregen (het equivalent van ≥ 10 mg Haldol in 2 maanden), dan werd dit in de studie ook als een psychose beschouwd; ervan uitgaand dat de AP de psychoseklachten verminderde en de CAARMS om die reden op UHR uitkwam.

Om kort te gaan over de resultaten: de OMOV behandeling gaf geen enkele betere uitkomst dan de placebo-interventie. Dit gold voor zowel de CAARMS-definitie van psychose als voor de CAARMS + AP definitie van psychose.  Geen verschil in transitie, symptoom-ernst, drop-out, adverse events. Dit maakt dat er nu drie studies zijn met deze bevindingen en ja, driemaal is hier toch echt wel scheepsrecht. Er zijn door de auteurs heel integer en professioneel nog wat alternatieve hypothesen geopperd als verklaring van het verschil tussen de drie latere studies met die van Amminger et al: er is inmiddels betere UHR-zorg dan in 2010, er waren tussen de studies verschillen in medicatiebeleid (antidepressiva bijvoorbeeld), en ook verschillen in gebruikte meetmethoden om psychose vast te stellen (bv PANSS vs CAARMS) zal de interpretatie van uitkomsten kunnen hebben beïnvloed. Maar daar bovenuit steekt de conclusie dat het gewoon niet werkt zoals Aminger heeft gevonden.

Dus nee, geen visolie, althans niet tegen psychose. ‘t Scheelt onfrisse adem, maar jammer is het wel.