Virtual Reality in de behandeling van achterdocht – een nieuwe gerandomiseerde studie

Door Eva de Bruijn

Overmatige achterdocht geeft veel lijdensdruk en is hardnekkig. Ongeveer de helft van de cliënten blijft ondanks de behandeling last hebben. De Oxford onderzoeksgroep rondom Daniel Freeman heeft nu een studie gedaan naar de inzet van kortdurende virtual reality (VR) als toevoeging op de huidige behandelingen (de THRIVE studie). Ze vergeleken in dit onderzoek mensen die VR cognitieve therapie kregen met een controlegroep die VR ontspanningstherapie kreeg.
Beide VR therapieën bestonden uit 4 sessies van 30 minuten gegeven over een periode van ongeveer 4 weken. De verwachting was dat de VR cognitieve therapie een groter effect zou hebben op de achtervolgingswanen dan de VR ontspanningstherapie. En wat blijkt…… Beide vormen van VR waren even effectief in het verminderen van al langer bestaande achtervolgingswanen bij de 80 deelnemers aan dit onderzoek. Beiden VR therapieën zorgden voor een minder sterke overtuiging ten aanzien van de achtervolgingswaan en minder veiligheidsgedrag. Dit effect bleef tot 20 weken (laatste meting) na de behandeling zichtbaar.

In dit onderzoek is weinig uitval te zien gedurende de behandeling. In beide therapievormen kwam het grootste deel van de deelnemers naar alle vier de sessies en vulde het merendeel tot 20 weken na de behandeling de onderzoeksinstrumenten in. Er worden geen nadelige effecten gevonden door de inzet van VR.

Maar dit pleit dus niet voor de meerwaarde van de 4-sessies VR cognitieve therapie ten opzichte van de VR-controlegroep. De onderzoekers vermoeden dat meer sessies VR cognitieve therapie wellicht nodig zijn om een meerwaarde aan te tonen ten opzichte van VR ontspanning.

Eerder onderzoek naar VR-CGT voor achterdocht was wel effectief. De GameChange gerandomiseerde studie (Freeman ea, 2022) vond goede effecten van 6 sessies VR exposure therapie op agorafobische vermijding. En de Nederlandse gerandomiseerde studie vond zeer goede effecten van 16 sessies VR exposure therapie op paranoia (Pot-Kolder ea, 2018). Bij deze laatste waren de effecten het grootst, wat mogelijk te maken had met de uitkomstmaat, met duidelijke therapeut-begeleiding, en met veel meer sessies.