Steeds vaker krijgen jonge mensen met een (hoog risico op het ontwikkelen van) een psychose psychologische behandeling. De INTERACT-studie onderzoekt de effectiviteit van Acceptance and Commitment Therapy (ACT) in een groep van 148 mensen met een ultra high risk status of een eerste psychose. ACT is een derde generatie cognitieve gedragstherapie die erop gericht is om mensen te helpen op een flexibele manier om te gaan met de obstakels die ze tegenkomen in hun leven (Acceptance), zodat ze kunnen investeren in de dingen die ze echt belangrijk vinden (Commitment). Dit is een zeer summiere samenvatting van ACT waarmee ik de inhoud van deze mooie therapie tekortdoe, maar ik wil jullie aandacht graag richten op de resultaten van de INTERACT-studie.
De 148 deelnemers aan de INTERACT-studie, afkomstig uit Nederland en België, werden gerandomiseerd over twee interventies: reguliere behandeling of reguliere behandeling + ACT-Dagelijks Leven (ACT-DL). De ACT-DL bestond uit acht ACT-sessies met een protocol dat is aangepast voor het gebruik bij mensen met een psychose. Daarnaast kregen de deelnemers in deze interventie-arm via een app op hun telefoon in de drie dagen na de ACT-sessie acht keer per dag een aantal vragen om hun stemming, psychose-ernst en activiteiten in kaart te brengen. Ook kregen ze op deze momenten een oefening of metafoor te zien die in de sessie aan de orde was gekomen. Via de app konden deelnemers ook oefeningen doen op het moment dat ze daar zelf behoefte aan hadden. Op deze manier werd door de onderzoekers geprobeerd om mensen te helpen om ACT ook direct in hun dagelijks leven toe te passen.
De primaire uitkomstmaat van de INTERACT-studie was de ernst van de positieve psychotische symptomen, gemeten met de positieve subschalen van de Comprehensive Assessment of At Risk Mental State (CAARMS). Daarnaast werden als secundaire maten de ernst van psychotische symptomen, algemene psychopathologie, negatieve symptomen, sociaal functioneren meegenomen. Ook werd onderzocht wat ACT doet op stemming en psychose zoals gemeten met de korte vragenlijsten die op meerdere momenten gedurende de dag werden afgenomen.
Uit de resultaten blijkt dat reguliere behandeling + ACT-DL niet effectiever is dan slechts reguliere behandeling als het gaat om de ernst van de positieve psychotische symptomen in mensen met ultra high risk status of een eerste psychose. Daarnaast lukte het niet goed om de mensen in de studie te houden, zeker na 6 en 12 maanden na afloop. In totaal viel ongeveer 40% van de deelnemers uit bij nametingen. Dit maakt de onderzoeksbevindingen minder betrouwbaar. De auteurs concluderen dat ACT-DL een positief effect heeft op een aantal van de secundaire uitkomstmaten, zoals de ernst van negatieve symptomen, algemeen functioneren en de stress veroorzaakt door psychotische symptomen gemeten in het dagelijks leven.
Vooral de invloed van ACT-DL op de ernst van de negatieve symptomen krijgt veel aandacht in dit artikel. Dat is aan de ene kant begrijpelijk, omdat het tot nu toe moeilijk is gebleken om een effectieve behandeling voor deze hardnekkige en invaliderende symptoomgroep te vinden. Toch is het mede om die reden belangrijk om heel voorzichtig te zijn met het trekken van (te) grote conclusies. Want de negatieve symptomen verbeterden hier direct na de interventie juist niet in vergelijking met reguliere behandeling. Pas bij de latere metingen, toen veel patiënten waren uitgevallen, traden de verschillen ineens op. Dat lijkt toch vooral op selectieve uitval (de mogelijkheid dat vooral mensen met meer negatieve symptomen die laatste metingen niet meer meededen). Dus bescheidenheid is op zijn plaats, en we kunnen niet concluderen dat ACT effectief is voor negatieve symptomen.
In dit artikel krijgt de toevoeging “DL” in ACT-DL helaas relatief weinig aandacht. De auteurs beloven dat dit in een ander artikel aan de orde zal komen.
Vooralsnog dus geen effect kunnen aantonen van ACT op psychose symptomen. Maar de INTERACT-studie wordt vervolgd. We houden jullie op de hoogte!
Artikel
