Covid-19 gerelateerde psychoses – een systematische review

De coronapandemie heeft iedereen beïnvloed. En corona is meer dan alleen een respiratoire ziekte. Uit onderzoek komt namelijk naar voren dat mensen na een coronabesmetting last kunnen hebben van wazigheid, angsten, somberheid en slapeloosheid. Ook zijn er aanwijzingen gevonden voor een verband tussen coronabesmetting en het ontstaan van een eerste psychose. En het verergeren van al bestaande psychose door corona. Hoe zit dat precies?

Er zijn recentelijk verschillende reviews gedaan over de samenhang van corona en psychose. De auteurs van dit artikel gaan hierin nog een stap verder door een gedetailleerd overzicht te maken van demografische gegevens, behandelgeschiedenis, en psychose klachten na een coronabesmetting, evenals behandeling, ziekteverloop en prognose voor covid-19 gerelateerde psychoses. Hiervoor hebben de auteurs alle casestudies en gevalsbeschrijvingen bekeken waarbij er sprake was van: (1) ontstaan van psychose na coronabesmetting of (2) verergering van psychose na besmetting, in een exploratieve review (kwalitatief onderzoek).

Ten eerste vond men dat in de beginperiode van corona het aantal nieuwe gevallen van eerste psychose met 13 tot 25% was toegenomen in vergelijking met ervoor.

Hoe dit precies werkt is onbekend, maar er zijn verschillende relaties mogelijk tussen een corona besmetting en de biologische aspecten daarvan, maatschappelijke en individuele maatregelen (zoals meer isolatie), en het ontstaan van psychose. Dus een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren.

Er is in de artikelen opgeteld over 57 patiënten gepubliceerd met duidelijke corona-gerelateerde psychosen. 40% Hiervan was vrouw. De gemiddelde leeftijd voor het ontstaan van psychotische klachten lag rond de 40 jaar (voor zowel mannen als ook vrouwen), en twee derde had geen hulpverleningsgeschiedenis. Slechts drie patiënten hadden een psychose spectrum stoornis in de voorgeschiedenis. Bij 52 patiënten verliep de corona besmetting zonder grote bijzonderheden. Vijf patiënten hadden een ernstige complicaties, waaraan één patiënt is overleden. Een andere patiënt is plotseling overleden zonder aanwijsbare reden. Wat betreft de inhoud van de psychotische klachten: 93% had wanen, ongeveer 73% hoorde stemmen en ook visuele hallucinaties (n=11) kwamen voor.

Wat goed nieuws is, is dat de prognose van deze psychosen gunstig lijkt, want de klachten zijn bij de meesten snel in remissie gekomen bij een lage dosering antipsychotica. Het is onbekend of de symptomen wellicht uit zichzelf weer waren verdwenen of dat er mogelijk (online) cgt voor psychose toegepast had kunnen worden. Ondanks het gunstige beloop, waren er ook enkele patiënten die na enige tijd nog psychotische of andere psychische klachten hadden.

Ondanks de beperkingen, benadrukt deze review dat het belangrijk is om ook het psychische welzijn bij een corona besmetting goed in kaart te brengen en te monitoren!