Plotselinge belevingen uit een game in je echte leven?

Ongecontroleerde ervaringen en gedragingen die verband houden met virtuele interactie, en dan met name het spelen van computergames, worden Game Transfer Phenomena (GTP) genoemd. Het betreffen intrusies (plotseling opkomende woorden, zinnen of beelden), dwanggedachten en -gedrag, en ongecontroleerde bewegingen en zintuigelijke ervaringen zonder dat hier een aanleiding voor is. Met de Game Transfer Phenomena Scale (GTPS) kunnen GTP worden gemeten. Uit eerdere studies met de GTPS blijkt dat GTP bij 75 tot 99% van gamers voorkomt, hoewel mild. In het hier besproken artikel komen de auteurs met een nieuwe schaal, de GTP-MDS, om een nauwkeuriger beeld van GTP bij gamers te krijgen.

GTP komen qua ernst voor in een continuüm van alledaagse ervaringen (een liedje dat in je hoofd blijft zitten) tot psychiatrische symptomen (verstoring van de realiteitstoetsing). Typische vormen van GTP zijn het horen van de game-muziek of het zien van beelden uit games bij het knipperen met de ogen. Het zijn ervaringen die beleefd kunnen worden als komend van binnenuit (in het hoofd/lichaam) als van buitenaf en ze zijn meestal van korte duur (seconden tot minuten). Ze vinden vaker plaats als gamers overdag triggers tegenkomen die aan games zijn gerelateerd. Over het algemeen beseffen gamers dat het ervaringen zijn die niet echt zijn.

De auteurs van dit artikel willen een beter beeld krijgen van de eigenschappen en verschijningsvormen van GTP dan tot nu toe naar voren komt met de GTPS-vragenlijst. Daarom hebben ze een aantal dimensies aan de lijst toegevoegd.

Dit betreffen:

• Intrusies/waarnemingen van binnenuit
• Intrusies en realiteitsverstoring van buitenaf
• Dissociatieve ervaringen

Om te kijken of deze Game Transfer Phenomena Multidimensional Scale (GTP-MDS) een goed instrument is, zijn 1301 gamers met verschillende nationaliteiten online benaderd. Het betreft een groep van hoofdzakelijk mannen die gemiddeld 3,86 uur per dag aan het gamen was. Meer dan de helft van de gamers speelde Adventure games, Role-playing games en First Person Shooters.

Uit het onderzoek komt naar voren dat de GTP-MDS de drie dimensies effectief en betrouwbaar meet. Daarbij bleken intrusies/waarneming van binnenuit het meest voor te komen (bij 95%), wat ook de verwachting van de auteurs was, omdat deze fenomenen ook in het algemeen het meest voorkomen bij mensen. Intrusies en waarnemingen van buitenaf werden het minst gerapporteerd, maar toch nog steeds bij maar liefst 49%! Veel gamers ervaren dus bijvoorbeeld beelden zien, muziek of stemmen horen, afkomstig uit de games die ze spelen. Daarnaast blijkt dat de test gevoelig is voor het aantal uren die deelnemers gamen. Meer game hing duidelijk samen met meer GTP. Verder blijkt dat de dimensies van GTP gecorreleerd zijn aan algemene oncontroleerbare ervaringen die mensen hebben los van het gamen.

De studie heeft tot slot onderzocht in hoeverre GTP een positieve of negatieve invloed hebben op gamers en welke mate van stress ze oproepen. Zelf gaven deelnemers vaak aan dat GTP een positieve invloed hebben. Opvallend is echter dat alle dimensies significant correleerden met negatieve invloed én met positieve invloed. Intrusies van buitenaf en dissociaties correleerden beiden met negatieve spanning. Er lijkt daarmee geen specifiek verschil in positieve of negatieve invloed tussen de dimensies waarin GTP zich manifesteren in het dagelijks leven. De manier waarop GTP worden ervaren (van binnenuit of van buitenaf of dissociatief) lijkt echter wel invloed te hebben op het ervaren van negatieve spanning.

De GTP-MDS lijkt dus een bruikbaar instrument om oncontroleerbare ervaringen als gevolg van gamen te onderzoeken. Allerhande van deze bijzondere ervaringen komen veel voor.