De relatie tussen stemmenhoorders en hun stemmen

De Voice and You (VAY) is een diagnostisch interview waarmee de interpersoonlijke relatie tussen de stemmenhoorder en zijn stemmen wordt onderzocht. Dit instrument is in het licht van opkomende behandelvormen die erop gericht zijn, weer nader onderwerp geweest van validatie-onderzoek.

Op basis van het VAY interview kan gescoord worden op vier schalen. Enerzijds wordt de relatie bekeken vanuit het perspectief van de stem ten opzichte van de stemmenhoorder. Dit wordt gescoord op de schalen die dominantie en opdringerigheid van de stemmen meten. Anderzijds wordt de relatie bekeken vanuit het perspectief van de stemmenhoorder ten opzichte van de stem. De schalen afhankelijkheid van en afstand tot de stemmen worden hierbij gescoord.

Sinds de VAY in gebruik is genomen heeft de ontwikkeling van CGT bij stemmen niet stilgestaan. Van oorsprong is CGT bij stemmen voornamelijk gericht op disfunctionele overtuigingen die mensen hebben over hun stemmen. In de loop der tijd is er echter meer aandacht gekomen voor de interpersoonlijke relatie tussen stemmenhoorders en hun stemmen. Mensen kunnen zich in relatie tot hun stemmen bijvoorbeeld zwak voelen of niet in staat om aan ze te ontkomen. Nieuwe behandelingen richten zich onder andere op deze relatie. Voorbeelden hiervan zijn de “Maastrichtse benadering”, ook bekend als de Voice Dialogue Training (Corstens 2012 en Steel 2020) en de Relating Therapy van Hayward (2008). Craig (2018) ontwikkelde de AVATAR-therapie, waarbij gebruik wordt gemaakt van virtual reality. De stemmenhoorder leert in deze behandelingen een andere verhouding ten opzichte van zijn stem op te bouwen. Uit onderzoek blijkt dat deze benadering effect heeft op spanning en frequentie bij stemmen horen. Daarnaast heeft het invloed op de machtsrelatie tussen de stemmenhoorder en de stemmen.

In het licht van deze ontwikkelingen vonden Schlier et al. het tijd om de VAY opnieuw te valideren en te reviseren.

Om de validiteit van de VAY te bepalen zijn de scores op de VAY vergeleken met scores op de auditieve hallucinatie-subschaal (AH) van de PSYRATS. De PSYRATS-AH is een diagnostisch interview waarmee verschillende aspecten van auditieve hallucinaties kunnen worden uitgevraagd en gescoord op een schaal die de ernst weergeeft (1-5). Uit een viertal eerder gepubliceerde studies en een sample uit een kliniek in Sussex (Engeland) is van 192 proefpersonen de score op de VAY en de PSYRATS-AH verzameld. Door middel van factoranalyse is gekeken of de VAY meet wat hij beoogt te meten (criteriumvaliditeit).
Hieruit komt naar voren dat de schalen die de relatie stem-stemmenhoorder meten (dominantie en opdringerigheid) valide zijn. Dit geldt echter niet voor de schalen die de relatie stemmenhoorder-stem meten (afhankelijkheid en afstand).

De gereviseerde VAY, de VAY-R, bestaat uit 14 items waarbij alle vier de schalen valide zijn. Daarbij geven de onderzoekers de kanttekening dat de huidige studie gebaseerd is op data van proefpersonen uit vier verschillende studies, waardoor sprake is van enige heterogeniteit in de sample. Verder blijkt het op basis van verschillende studies dat het moeilijk is om te onderscheiden of door stemmen opgewekte spanning enkel te verklaren is vanuit de relationele of cognitieve benadering.

Eerder bleek bijvoorbeeld reeds dat puur de inhoud van de stem ook impact heeft. Dit geldt ook voor de relatiestijl van de stemmenhoorder. Ondanks deze kanttekeningen en suggesties voor nader onderzoek lijkt de VAY een bruikbaar instrument om de relatie tussen stemmenhoorders en hun stemmen nader te onderzoeken en het focus van de behandeling vorm te geven.