Iemand bewust fors minder laten slapen -> grotere kans op psychose?

Slapeloosheid kenmerkt zich door moeite met in slaap vallen, niet kunnen doorslapen of te vroeg wakker worden. Als slapeloosheid langere tijd aanwezig is kan dit leiden tot gezondheidsrisico’s zoals overgewicht, diabetes of somberheid. Er zijn studies die aantonen dat slapeloosheid ook samenhangt met psychotische ervaringen, maar hoe zit deze relatie precies in elkaar? Is er bijvoorbeeld sprake van een causale relatie?

 
Via advertenties werden vrijwilligers uit de omgeving van Oxford tussen de 18 en 30 jaar uitgenodigd om mee te doen aan het onderzoek. De onderzoekers kozen voor een leeftijdsgrens om het effect van ouder worden op de kwaliteit van slaap uit te sluiten, en omdat psychotische ervaringen vaak optreden in deze leeftijdsgroep. De deelnemers moesten vrij zijn van slaapproblemen, depressies, en psychiatrische stoornissen in het verleden. In totaal deden er 68 deelnemers mee.
 
Bij dit onderzoek werden twee groepen met elkaar vergeleken, waarbij beide groepen aan twee condities werden onderworpen. De ene groep kreeg de opdracht om in de eerste week gedurende 3 nachten 4 uur later naar bed te gaan (slaaprestrictie). De controlegroep sliep die week zoals normaal. In de tweede week ging het andersom: de eerste groep moest zoals gewoonlijk te slapen terwijl de tweede groep de slaaprestrictie uitvoerde.
 
Bij de slaapdeprivatie werd gemiddeld 5.15 uur geslapen, tegenover 6.58 uur bij de standaard slaap. Slaapdeprivatie leidde tot meer achterdocht, hallucinaties en cognitieve desorganisatie vergeleken met de standaard slaap. Het leidde echter niet tot meer grootheidsgevoelens. Wel werd verder een toename in depressie, angst, negatieve gedachten over zelf en anderen en piekeren gevonden na de slaapdeprivatie. Ook werden er problemen ervaren in het werkgeheugen.
 
Het bleek dat met name negatief affect de relatie tussen slaapdeprivatie en achterdocht verklaarde. Hiermee lijkt er dus sprake te zijn van een causale relatie. In de praktijk betekent dit dat achterdocht mogelijk kan verminderen als er meer aandacht komt voor negatief affect en piekeren. Ook zouden veel mensen met psychotische ervaringen gebaat kunnen zijn bij een evidence based behandeling voor slaapproblemen (Freeman et al., 2015).