De relatie tussen sociale uitsluiting en negatieve symptomen

“In de afgelopen vier weken hebben anderen mij genegeerd tijdens een gesprek”

“In de afgelopen vier weken hebben anderen mij behandeld alsof ik onzichtbaar was”

(2 van de 8 items van de Ostracism Experience Scale, OES)

Wanneer je bij herhaling ervaringen opdoet van sociale uitsluiting (ostracism), dan is het denkbaar dat dit kan leiden tot amotivatie, verminderde plezierbeleving (anhedonie) en sociale terugtrekking (asocialiteit), alle bekend als negatieve symptomen. Ook andersom is denkbaar dat negatieve symptomen kunnen leiden tot ervaringen van sociale uitsluiting. Die relaties zijn nu ook prospectief onderzocht in de algemene populatie.

Negatieve symptomen behoren tot de meest invaliderende aspecten van schizofrenie en in meerdere studies is aangetoond dat deze symptomen verminderd (sociaal) functioneren voorspellen. Negatieve symptomen zouden voortkomen uit ervaringen van een inferieure positie of outsider status (social defeat model), maar er zijn nog geen prospectieve studies bekend naar de longitudinale associaties tussen social defeat en negatieve symptomen, over langere tijd. Sociale uitsluiting zou een belangrijk aspect kunnen zijn van social defeat.

Een Indonesisch-Duitse onderzoeksgroep deed een prospectief onderzoek naar de relatie tussen sociale uitsluiting en negatieve symptomen in de algemene bevolking. Op 4 verschillende momenten – bij begin (T0), en na vier (T1), acht (T2) en twaalf maanden (T3) – werden bij 962 mensen uit Duitsland, Indonesië en USA, ouder dan 18 jaar en online geworven, ervaringen van sociale uitsluiting en negatieve symptomen in kaart gebracht, respectievelijk met de OES (zie boven) en met de negatieve subschaal (14 items) van de CAPE (Community Assessment of Psychic Experiences). Die subschaal meet drie dimensies, te weten sociale anhedonie, amotivatie en affectvervlakking.

Uit deze studie kwam naar voren dat het ervaren van sociale uitsluiting een toename van negatieve symptomen voorspelt door de tijd heen, en dat de bevindingen in lijn zijn met het social defeat model: negatieve symptomen nemen toe als reactie op sociale uitsluiting, als een aspect van social defeat. Ook bleek, andersom, dat negatieve symptomen een toename van ervaringen van uitsluiting voorspelden. Er lijkt er dus een twee-richtingen longitudinale relatie te zijn tussen sociale uitsluiting en negatieve symptomen, waarbij ze elkaar wederzijds verergeren in een negatieve spiraal.

Sociale cohesie en acceptatie zijn dus cruciaal.