Stel, je hebt een verhoogd risico (UHR) op psychose. En je gebruikt al een leven lang cannabis maar zonder dat er sprake is van misbruik of afhankelijkheid. Voorspelt dat een verhoogd risico op een transitie naar een eerste psychose?
En hoe zit dat als er sprake is van actueel misbruik of afhankelijkheid? Zou je voor de UHR groep kunnen zeggen dat hoe hoger het cannabis gebruik is, hoe groter het verband is met een verhoogd risico op het doormaken van een eerste psychose? Dankzij een recente meta-analyse weten we daar nu meer over.
Cannabis is wereldwijd de meest populaire drug (alcohol en roken niet meegeteld). In West- en Centraal Europa is er sprake van 7,1% cannabis gebruikers in de algemene bevolking. Het gebruik ervan gaat gepaard met een scala aan negatieve effecten op de psychosociale ontwikkeling van adolescenten. Eerder onderzoek bevestigde ook het verband tussen cannabis gebruik en psychotische stoornissen. Maar of cannabisgebruik ook verband houdt met transitie naar een eerste psychose – binnen de groep mensen die reeds een verhoogd risico voor psychose hebben – was nog onduidelijk. Een groep Nederlandse onderzoekers richtte zich op deze UHR groep en maakte daarbij onderscheid tussen cannabis gebruikers met en zonder de diagnostische criteria van cannabis misbruik of afhankelijkheid. De onderzoekers veronderstelden dat er bij de UHR groep een verband zou zijn tussen actueel cannabis misbruik of afhankelijkheid en een verhoogde kans op transitie naar psychose. Zij zetten daartoe alle beschikbare kennis op een rijtje waarin 7 studies geschikt werden bevonden voor meta-analyse.
De resultaten laten inderdaad zien dat huidig cannabis misbruik of afhankelijkheid verband houdt met een verhoogd risico op een transitie naar een eerste psychose. Maar dat verhoogde risico geldt niet voor de groep die wel duurzaam cannabis gebruikt maar bij wie geen sprake is van misbruik of afhankelijkheid; levenslang gebruik maakte dus niet uit. Wel bleek dat hoe meer cannabis je op dit moment gebruikt (en hoe sterker het middel is), hoe groter de kans is op het ontwikkelen van een eerste psychose.
De onderzoekers wijzen op een aantal kanttekeningen bij hun onderzoek, zoals het beperkte aantal studies in de meta-analyse. Ook zou er bij een aanzienlijk deel van de onderzochte UHR populatie sprake kunnen zijn geweest van een positief effect van therapeutische interventies. Deze interventies die specifiek ontwikkeld zijn ter preventie of uitstel van een eerste psychose hebben misschien geleid tot minder transities. Ook blijft onduidelijk of cannabis gebruik direct invloed heeft op het ontwikkelen van een psychose of dat cannabis gebruik en psychose beide onder invloed staan van onderliggende (schadelijke) omgevingsfactoren, zoals socio-economische status of trauma.
Hoe het ook zij, de resultaten van deze studie wijzen op het belang van inventarisatie van de huidige dosis, frequentie en type cannabis gebruik. Dit huidige gebruik lijkt belangrijker dan eerder gebruik in het leven als het gaat om iemands risico. De resultaten benadrukken ook de behoefte aan specifieke interventies gericht op minimaliseren of verminderen van cannabis gebruik voor deze kwetsbare groep mensen.
Artikel
