Veel mensen die gediagnosticeerd zijn met schizofrenie hebben hebben problemen met denken, emoties of sociale vaardigheden. Cognitieve Remediatie behandeling (CR) beoogt het cognitieve functioneren te verbeteren middels training, oefening en instructie. Uit sommige meta-analyses blijkt dat CR het cognitief functioneren verbetert. Er is echter ook veel kritiek op deze meta-analyses en het blijft onduidelijk of CR effectief is. Deze auteurs stellen daarnaast dat nog onvoldoende bekend is in hoeverre CR invloed heeft op de kans op terugval , het aantal heropnames, de gezondheidstoestand, het sociaal functioneren en de kwaliteit van leven.
De Zwitserse onderzoekers van de Universiteit van Bern hebben opnieuw gekeken of CR werkt in een grote studie met acht ggz-instellingen. Zij ontwikkelden een nieuwe groepstherapie op basis van de CR principes genaamd integratieve neurocognitieve therapie (INT). INT bevat duidelijk beschreven oefeningen om alle neurocognitieve en sociaal cognitieve domeinen te versterken die door de NIMH beschreven zijn in MATRICS (Measurement And Treatment to Improve Cognition in Schizophrenia). De domeinen zijn: snelheid van informatieverwerking, aandacht, visueel leren, visueel- en werkgeheugen, redeneren en probleem oplossen. Daarnaast zijn er sociaal cognitieve domeinen: emoties herkennen en verwerken, sociale perceptie, sociale attributie en sociale schema’s.
De onderzoekers wezen 156 mensen met een diagnose schizofrenie of schizo-affectieve stoornis diagnose at random toe aan 30 sessies INT (van 90 minuten) of standaardbehandeling. Ruim 80% van de mensen was altijd aanwezig bij al de sessies en slechts 10% stopte met deelname ergens tijdens de therapie. Iedere INT sessie start met een introductie en uitleg over de relevatie van het functioneren van het ‘cognitieve apparaat’ en het dagelijks leven en geeft de deelnemers inzicht in waar het ‘mis’ kan gaan. Daarna leren de deelnemers individuele copingstrategieën om te compenseren voor hun eigen cognitieve problemen. Bij geheugenproblemen leren deelnemers bijvoorbeeld handige geheugentrucjes (zoals de kapstok methode, de dingen die je in de winkel wilt halen aan een denkbeeldige kapstok ophangen). In de terugkomsessies werden oefeningen gedaan om deze processen en het aangeleerde te automatiseren (dit gebeurde deels via een daarvoor ontwikkeld computer programma Cogpack program versie 5.1). Ook werden huiswerkoefeningen meegegeven.
In vergelijking met de standaard behandeling verbeterden mensen die de INT behandeling hadden gehad flink. Ze behaalden betere resultaten op neuro- en sociaal cognitieve tests, hadden minder negatieve symptomen en functioneerden op sociaal gebied beter, direct na de therapie en na negen maanden. De eerdere kritieken op CR dat effecten niet generaliseren naar het dagelijks leven zijn mogelijk niet meer houdbaar.
De studie had wel een aantal tekortkomingen. Therapietrouw op gebied van medicatie werd niet bijgehouden en de groep die deelnam was erg jong en had een vrij hoog IQ.
