Volgens schattingen heeft bijna 1 op de 10 van de mensen met psychose een actueel alcoholprobleem. Maar liefst 1 op de 5 zou op enig moment in zijn leven aan de criteria voldoen.
De kans op een alcoholprobleem is voor mensen met schizofrenie drie tot vier maal hoger dan voor de algemene populatie. Vanwege het sterke verband tussen alcoholgebruik en stemmigs-symptomen, zou je ook een verband verwachten tussen drinken en depressie of angst bij mensen met psychose. Maar daar was nog nauwelijks onderzoek naar gedaan. Nu is dat grondig bekeken door gerenommeerde Engelse onderzoekers.
Deelnemers aan de Motivational Interventions for Drugs and Alcohol misuse in Schizophrenia (MIDAS) trial kregen standaardzorg (TAU; n = 164) of motiverende gespreksvoering en cognitieve gedragstherapie (MI-CBT; n = 163). Psychopathologie en alcoholgebruik werden herhaaldelijk gemeten over een periode van 2 jaar. De onderzoekers verwachtten dat een afname in alcoholgebruik geassocieerd zou zijn met een afname in symptomen van angst en depressie maar niet met psychotische symptomen. Voor deze studie werden de gegevens van mensen met een alcoholprobleem (A+; n = 210) vergeleken met die van mensen met een probleem met een ander middel dan alcohol (A-; n = 117). Voor allerlei variabelen werd gecontroleerd: behandelconditie, leeftijd, geslacht, etniciteit, werkeloosheid, opleiding, woonsituatie, ‘service engagement’ en medicatietrouw. En over tijd werd gecorrigeerd voor middelengebruik anders dan alcohol.
Een verandering in de totale hoeveelheid genuttigde alcohol had een effect op depressie, maar niet op angst. Alcohol had geen effect op psychotische symptomen of andere klinische uitkomsten zoals psychotische terugval of heropname. Dit werd eerder wel gevonden, maar dat had waarschijnlijk te maken met dat destijds niet gecorrigeerd werd voor andere factoren. Deze studie laat in ieder geval overtuigend zien dat noch de frequentie noch de hoeveelheid van alcoholgebruik geassocieerd is met meer psychotische symptomen of ziekenhuisdagen, vergeleken met gebruik van andere middelen.
Deze studie is uniek in dat verschillende groepen door de tijd heen worden vergeleken. Temporele verbanden maken causale relaties immers veel aannemelijker dan verbanden uit crosssectionele studies, waarin verschillende groepen op één moment in de tijd worden vergeleken. Tel daar de correcties voor alle relevante factoren bij en je hebt harde bevindingen.
Ondanks het gebrek aan verband tussen alcohol en psychose, geldt uiteraard wel dat het verminderen van alcohol goed is voor de stemming en voor de lichamelijke gezondheid. Overmatig alcohol gebruik is een van de belangrijkste risico factoren voor cardiovasculaire aandoeningen en dat is de belangrijkste doodsoorzaak bij mensen met psychose. Gezien de duidelijke link tussen alcohol en depressie is het belangrijk dat interventies gericht op alcohol gebruik zich ook bij mensen met psychose expliciet richten op de stemming.
doi: 10.1111/add.12599
