Veel mensen met schizofrenie ervaren moeilijkheden met hun metacognitief vermogen. Dit betekent dat zij moeilijker kunnen reflecteren op hun gedachten en gevoelens, en deze reflecties vervolgens lastiger integreren bij zichzelf en anderen. Beperkt metacognitief functioneren hangt samen met problemen in het dagelijks leven, meer negatieve symptomen en een minder goede therapeutische relatie. Helpt een Metacognitieve Reflectie en Inzicht Training (MERIT) bij het vergroten van het metacognitief vermogen?
Metacognitie wordt over het algemeen ingedeeld in vier bijna onafhankelijke domeinen: zelfreflectie, begrijpen van andermans gedachten, decentreren (het vermogen om te begrijpen dat je zelf niet het middelpunt van alle betekenisvolle activiteiten bent), en mastery (het vermogen om metacognitie te gebruiken om om te gaan met stressoren). Deze studie is de eerste gerandomiseerde, gecontroleerde studie naar het effect van de MERIT training bij mensen met schizofrenie.
Zeventig patiënten met schizofrenie werden verdeeld over twee groepen. In de ene groep (N=35) kregen de deelnemers 40 MERIT sessies. De andere groep (N=35) kreeg behandeling volgens het reguliere aanbod (treatment as usual). Van de 35 deelnemers maakten 18 de training af. Drop-outs zijn een veelvoorkomend probleem bij onderzoek, maar dit was helaas wel erg veel. Een probleem hiervan kan zijn dat alleen de meest positieve en succesvolle deelnemers worden meegenomen in de analyses. Om dit te ondervangen werd het effect van de training op alle deelnemers (dus ook de drop-outs; intention-to-treat analyse) bekeken. Hieruit bleek dat metacognitie in beide groepen verbeterde; geen extra effect van de MERIT (ondanks 40 sessies extra). Bij 6 maanden follow-up was het niveau van metacognitie bij de controlegroep weer terug naar het niveau van voor de training, terwijl de groep die de MERIT training heeft gehad de verbetering vasthield, wat tot een significant verschil leidde. Dit verschil was vooral terug te vinden in de subschaal zelfreflectie. Als alleen de deelnemers werden bekeken die de training hadden afgemaakt werd ook gevonden dat de MERIT groep beter scoorde op metacognitie. Er werd geen verschil gevonden tussen de groepen in o.a. psychotische symptomen, cognitief inzicht, theory of mind, depressie en sociaal functioneren.
De MERIT training zorgde er dus voor dat mensen met schizofrenie een half jaar na afloop beter konden reflecteren op hun metacognities. Dit vertaalde zich in dat ze hun gedachten als meer veranderbaar en minder als feiten beschouwden. De MERIT zou een goede training kunnen zijn voor cliënten die een erg dogmatische denkstijl hebben en hun gedachten als harde feiten beschouwen, en hierdoor minder goed kunnen profiteren van cognitieve gedragstherapie. Het kostte echter wel erg veel sessies, en betere zelfreflectie resulteerde niet in minder klachten of beter functioneren. Bovendien maakte de helft van de patiënten de behandeling niet af.
