PTSS klachten en dwanghandelingen verklaren een deel van het verband tussen seksueel misbruik en stemmenhoren

Er is steeds meer bewijs voor een causaal verband tussen seksueel misbruik en het horen van stemmen. In klinische populaties zijn aanwijzingen gevonden dat deze relatie deels verklaard wordt door posttraumatische klachten, waaronder intrusieve herinneringen. Intrusies komen bij allerhande psychiatrische stoornissen voor. Intrusieve obsessies vertonen fenomenologische overeenkomsten met stemmen (beiden treden herhaaldelijk op) en daarnaast komt OCS relatief gezien vaker voor bij mensen met schizofrenie die stemmen horen. Ook komt OCS vaker voor bij mensen die seksueel misbruikt zijn in de kindertijd. Er is nu voor het eerst gekeken in de algemene bevolking of PTSS-klachten en dwangklachten ook die specifieke relatie tussen seksueel misbruik en stemmenhoren verklaren.

Er werd in deze studie gebruikt gemaakt van een grote groep (5788 mensen, vanaf leeftijd 16 jaar) uit de algemene Engelse bevolking. 2,2% rapporteerde seksueel misbruik en 0,8% het horen van stemmen. Er was een statistisch verband tussen die twee.

De gevonden relatie tussen seksueel misbruik en stemmenhoren werd deels verklaard door posttraumatische klachten en dwanghandelingen, maar niet door obsessieve gedachten, depressie en angst. De verklarende rol van PTSS-klachten is al eerder aangetoond in klinische studies (Hardy et al., 2016). Een opvallende bevinding was dat er geen hoofdeffect werd gevonden tussen obsessieve gedachten en stemmen horen. Misschien was het gebruikte meetinstrument niet gevoelig genoeg om zo’n effect te meten. Maar dit blijft een lastige zaak aangezien dwanghandelingen, gemeten zijn met dezelfde vragenlijsten, juist wel als verklarende factor werd gevonden. Dit is een verrassende relatie, niet bekend uit eerder onderzoek.

De auteur belicht dit vanuit een theoretisch kader, waarbij hij trichotillomanie, de aandrang om je haren uit te trekken (zonder dat er sprake is van obsessies), als een motorisch inhibitieprobleem beschrijft. Innerlijke spraak, dat in veel modellen gezien wordt als de basis van stemmen horen, kan ook worden gezien als motorische actie die te weinig wordt geïnhibeerd bij stemmenhoorders. Op die manier zouden dwanghandelingen een zichtbaar effect kunnen zijn van een specifieke verstoring door trauma die verklaart waarom ook de kans op stemmen horen groter is. Een andere verklaring kan zijn dat dwanghandelingen een gevolg zijn, en geen oorzaak van het stemmen horen. Dus als reactie op stemmen door bijv. ontregeling vanuit de stress, als coping met bepaalde belevingen, of wellicht als inhoudelijke reactie op opdrachtgevende stemmen.

Kortom, interessante bevindingen. PTSS klachten na trauma vergroten het risico op stemmen horen. En dwang als verklarende factor behoeft meer onderzoek. Belangrijk voor de klinische praktijk is dat deze bevindingen weer bevestigen hoe belangrijk het is om aandacht te hebben voor trauma’s in de kindertijd en PTSS-klachten bij mensen die stemmen horen, alsook adequate behandeling hiervoor aan te bieden.