Overhaast conclusies trekken is een veel voorkomend probleem. Ook het nalaten om de juistheid van je opvattingen actief te onderzoeken en zo nodig bij te stellen, komt veel voor. Bij mensen met overmatige achterdocht zijn deze redeneertendensen prominent aanwezig. Geen wonder dus dat er nagedacht wordt over of (en hoe) je redeneren kunt veranderen. Want stel dat het lukt om beter te redeneren, dan zou dat wellicht kunnen leiden tot minder achterdocht. Een groep Britse onderzoekers, bekend van het onderzoek naar cognitieve mechanismen bij paranoia, zocht het uit. Lees meer…
Al eerder werden specifieke interventies ontwikkeld voor cognitieve tendensen in de hoop dat door het vergroten van inzicht daarin ook achterdocht zou verminderen. Bekend is de zogenaamde metacognitieve (groeps)training (MCT). Echter, een recente Nederlandse studie kon het effect van MCT op cognitieve tendensen en achterdocht niet aantonen.
Garety en haar Britse collega’s legden zich er niet bij neer. Voortbouwend op MCT en op de aanbevelingen van de Nederlandse MCT-studie, ontwikkelden zij een kortdurend individueel trainingsprogramma, gericht op redeneren. Het ging om computergestuurde taakjes met daarbij huiswerk tussen de zittingen door. Zij wilden weten of deze aangepaste individuele training een gunstig effect zou hebben op twee redeneertendensen: het verzamelen van informatie (overhaast conclusies trekken), en het veranderen van overtuigingen. Ook vermoedden zij dat de training vermindering zou geven van overmatige achterdocht.
Dirk-Jan blijft goed nadenken en overweegt alternatieven -> zo wordt hij niet achterdochtig
Het onderzoek vond plaats bij 101 volwassenen die drie maanden voorafgaande aan het onderzoek consistent last hadden van overmatige achterdocht. De mensen werden willekeurig toegewezen aan de interventie of een controlegroep waarin ze evenveel tijd soortgelijke taakjes op een computer uitvoerden.
De studie toonde een verbetering aan van redeneerprocessen (vooral het veranderen van overtuigingen) en minder achterdocht. Ook bleek er evidentie voor het concept dat redeneren een veelbelovende tussenschakel vormt bij interventies gericht op het verzwakken van paranoia. Belangrijk is dat naast de training ook thuiswerkopdrachten worden aangemoedigd om de vertaling van de training naar de praktijk te optimaliseren. Het belang van activering van persoonlijke emotionele betekenisgeving kan daarbij niet genoeg worden benadrukt.
Tot slot kwam uit de studie naar voren dat het trainingsprogramma ook geschikt bleek voor deelnemers met een lager IQ en sterkere cognitieve tendensen. Deelnemers met een beter werkgeheugen en minder negatieve symptomen reageerden beter op de training.
