Vermindert lichamelijke inspanning negatieve symptomen bij schizofrenie?

Dat regelmatig bewegen gezond is, is algemeen bekend. Maar heeft beweging ook effect op lichamelijke gezondheid en psychische klachten bij patiënten met schizofrenie?

Schizofrenie is de verzamelterm waarbij de psychotische periode en de gevolgen ervan langer dan 6 maanden aanhouden, met een hoge last voor zowel de patiënt als zijn of haar omgeving. Hoewel antipsychotica de mate van positieve symptomen vermindert, heeft antipsychotica weinig effect op negatieve en cognitieve klachten die patiënten met schizofrenie vaak ervaren. En laat het nou juist deze klachten zijn die zorgen voor de grootste mate van last voor patiënten. Hoewel er effectieve psychologische behandelingen zijn voor deze problemen, zijn deze behandelingen prijzig en niet altijd makkelijk beschikbaar voor iedereen.

Naast dat het gebruik van antipsychotica weinig effect heeft op negatieve en cognitieve problemen, heeft het een ander groot nadeel. Antipsychotica hangt namelijk samen met een hogere kans op diabetes en hart- en vaatziekten, wat ook wel het ‘metabool syndroom’ wordt genoemd. Als gevolg van antipsychotica neemt de kans op het metabool syndroom sterk toe en mensen met schizofrenie komen gemiddeld 15 kg aan. De levensverwachting van mensen met schizofrenie is 15 tot 20 jaar korter.

In deze studie is gekeken naar het effect van beweging bij mensen met schizofrenie op de mate van zowel fysieke gezondheid (metabolisch syndroom en fysieke fitheid) als psychische gezondheid (o.a. positieve, negatieve en cognitieve symptomen). Dit is onderzocht door alle beschikbare literatuur die over dit onderwerp is gepubliceerd samen te nemen in een meta-analyse. De onderzoekers hebben hiervoor 20 papers geselecteerd.

Beweging zorgde gemiddeld niet voor betere fysieke gezondheid van patiënten (gemeten in body mass index), maar had wel een positief effect op het uithoudingsvermogen en de zuurstofcapaciteit, wat weer samenhangt met minder kans op hart- en vaatziekten. Psychiatrische symptomen waren significant afgenomen in de 4 studies waarbij de bewegingsinterventies vrij intensief waren met rond de 90 minuten per week met een gemiddelde tot forse inspanning (bijvoorbeeld fietsen of joggen). Zowel algehele, negatieve en positieve symptomen namen af! Dit gebeurde echter niet in de andere studies die minder intensieve beweging behelsden (bijvoorbeeld wandelen of yoga). Verder had een intensieve variant van beweging ook een positief effect op algemeen functioneren, co morbide stoornissen en neurocognitie.

Hoewel de onderzoekers in deze studie alleen hebben gekeken naar het effect van beweging op gezondheid, spelen andere belangrijke factoren, zoals wat je eet, ook een grote rol bij hoe goed je fysieke gezondheid is. Toch laat deze studie zien dat er met een intensieve bewegingsinterventie (dus wel fietsen en joggen – maar niet wandelen en yoga) wat te winnen valt bij psychiatrische klachten.