Verkeersborden helpen ons om rekening te houden met dat wat er op ons pad kan komen. Ze waarschuwen zodat ongelukken kunnen worden voorkomen.
Dit gebeurt ook steeds meer in de ggz. We proberen waarschuwingssignalen te definiëren om ongewenste uitkomsten op tijd te herkennen en voorkomen. Voordat mensen een psychose ontwikkelen hebben ze vaak al mildere klachten en symptomen zoals verhoogde achterdocht, slecht slapen en bijzondere belevingen. Onderzoek naar de voortekenen voor psychose is enorm in ontwikkeling. Wetenschappers hebben een profiel ontwikkeld met aanwijzingen waaruit een ‘verhoogd risico voor psychose’ ofwel Ultra High Risk (UHR) blijkt. Zo kunnen we op tijd ingrijpen om te voorkomen dat mensen een psychose ontwikkelen. Over het algemeen genomen ontwikkelt slechts een derde van de mensen met een dergelijk ‘verhoogd risicoprofiel’ daadwerkelijk een psychose (Fusar-Poli et al., 2012).
Onderzoekers hebben nu ook gekeken naar een groep mensen met verhoogd risicoprofiel die uiteindelijk geen psychose ontwikkelde. Ze onderzochten 226 mensen (125 vrouwen en 110 mannen) die hulp zochten en voldeden aan de UHR criteria. De gemiddelde leeftijd was 25,5 jaar. Een derde van de mensen rapporteerde tot zes jaar na de eerste meting nog steeds milde psychose-achtige symptomen. Tijdens de gehele periode ontwikkelde bijna zeventig procent andere klachten zoals stemmingsstoornissen (49%), angststoornissen (35%) en verslavingen (29%). Voor bijna alle mensen gold dat deze klachten aanwezig waren bij de eerste screening. Bij ruim de helft van de mensen bleven deze klachten bestaan. Slechts 7% had na zes jaar geen enkele psychische stoornis ontwikkeld. Het tegelijk voorkomen van andere stoornissen naast de psychose-achtige klachten had invloed op negatieve symptomen bij aanvang van de studie. Vrouwen hadden meer en hardnekkigere klachten. Mensen die zeer kortstondig (minder dan een week) psychotische klachten hadden ervaren (een zogenaamde BLIPS), hadden een lagere kans op het ontwikkelen van andere psychische klachten dan mensen met andere vormen van UHR, zoals bijvoorbeeld aanhoudende subklinische psychose symptomen.
Deze studie laat zien dat mensen met een UHR die geen psychose ontwikkelen wel een behoorlijk verhoogd risico hebben voor aanhoudende andere symptomen, en/of nieuwe stoornissen. Blijkbaar is dit dus een groep mensen met een soort algemene kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van psychische klachten. Dat past bij het idee van een psychopathologie netwerk zoals beschreven in het artikel van Guloksuz en collega’s in deze nieuwsbrief.
De onderzoekers stelden eerder al voor om te kijken naar de verschillende stadia van de ontwikkeling van psychische stoornissen, waarbij in de eerste fase met name gekeken zou moeten worden naar non-specifieke symptomen zoals somberheid, angst en stress. De onderzoekers adviseren om in de toekomst ook te kijken naar AS-II symptomen, bepaalde denkpatronen of familiaire belasting van psychische klachten. Vanzelfsprekend moet goed gekeken worden naar de kosten en de baten van dit soort analyses. Hoeveel vragen we van deze mensen met de screeners en voorlichting en wat kunnen we daadwerkelijk voor ze betekenen in preventie?
