“Wees toch niet zo roekeloos, alsjeblieft!” (zegt een stem van een 19-jarige vrouw, die als doel heeft om meer verantwoordelijk en volwassen te zijn)
“Je moet jezelf eens beter in de gaten houden, man, want hij is van plan je aan te vallen!” (zegt de stem van een 31-jarige man, die als doel heeft zichzelf en zijn gezin te beschermen)
In de medische traditie beschouwt men de inhoud van stemmen (auditieve verbale hallucinaties) als iets willekeurigs wat niets te maken heeft met iemands ervaringen. Maar in de humanistische tradities binnen de psychologie en de psychiatrie kijkt men daar anders tegen aan. Daar vindt men dat de inhoud van de stemmen verband houdt met de biografische en psychologische context van de stemmenhoorder. Maar daarover is eigenlijk nog weinig specifiek onderzoek gedaan.
Een groep onderzoekers uit Manchester deed dat wel en onderzocht of er verbanden waren tussen wat de stemmen zeggen en de persoonlijke doelen van de stemmenhoorder. Langs verschillende wegen riep men stemmenhoorders op voor deelname aan het onderzoek. Er werden 40 deelnemers geworven, waarvan 22 uit de klinische en 18 uit de algemene populatie. Bij alle deelnemers inventariseerden de onderzoekers met behulp van een specifieke taak de persoonlijke doelen, waarbij men ook vroeg naar de mate waarin de deelnemer het doel belangrijk vond en waarom. Daarnaast werden met behulp van een semi-gestructureerd interview bij iedere deelnemer allerlei kenmerken van de stemmen in kaart gebracht.
Bij 33 deelnemers (82,5%) bleek sprake van overeenkomsten in de thematiek tussen de inhoud van de stemmen en tenminste één persoonlijk doel, en bij 23 daarvan was sprake van overeenkomst met twee of meerdere doelen. Er waren geen significante verschillen tussen de klinische groep en de groep uit de algemene populatie. Deze bevindingen ondersteunen de opvatting dat de inhoud van stemmen niet willekeurig is, maar begrijpelijk en betekenisvol.
De onderzoekers onderkennen wel een aantal tekortkomingen in deze studie. De deelnemers waren overwegend van blank-Britse afkomst en op vrijwillige basis geselecteerd, en het instrument om de persoonlijke doelen te inventariseren is nog onvoldoende gevalideerd. Het onderzoeksontwerp, de uitvoering van interviews en de analyse lagen in handen van een en dezelfde onderzoeker, wat een kwetsbare procedure is. Niettemin, voor de klinische praktijk wijzen de bevindingen op het belang van het goed in kaart brengen van de inhoud van auditieve verbale hallucinaties als een manier om meer zicht te krijgen op betekenisvolle doelen of thema’s van stemmenhoorders. Hierdoor kunnen ook problemen zichtbaar worden die vragen om psychosociale ondersteuning. Ook kan het de stemmenhoorder helpen om meer zicht te krijgen op doelen die hij zelf nog niet in beeld heeft. Het onderzoek sluit ook goed aan bij bestaande patiënten herstelbewegingen, zoals ‘Intervoice’, die stemmen zien als tekenen van onderliggende, diep gewortelde psychologische problemen waarvan stemmen manifestaties kunnen zijn. Bovendien sluiten de bevindingen goed aan bij de groeiende overeenstemming tussen experts dat therapie voor stemmenhoren zich vooral ook zou moeten richten op de stemmeninhoud en niet alleen op betekenisgeving of het leren omgaan met stemmen.
