“Wij doen in onze instelling aan CGT bij psychosen, we hebben hartstikke leuke groepen!”
Kun je Gedachten Uitpluizen in een groep?
Gedachten Uitpluizen is cognitieve gedragstherapie voor cognitieve gedragstherapeuten of therapeuten in opleiding onder leiding van een supervisor. Het richt zich op de cognitieve therapie bij psychose of psychose-achtige belevingen bij mensen met een ultrahoog risico. Er zijn protocollen voor achterdocht, drie stemmenprotocollen (rondom drie verschillende dominante emotionele reacties op stemmen, angst, somberheid, schaamte), een protocol voor geesten, djinss en magie, een protocol voor demoralisatie en negatieve symptomen en een protocol voor mensen met een ultrahoog risico op het ontwikkelen van een eerste psychose. De kracht schuilt in individueel gegeven therapie op basis van een gepersonaliseerde probleemformulering, waarbij de nadruk ligt op het uitvoeren van gedragsexperimenten.
Dat maakt ook dat wij als ‘Gedachten Uitpluizen’ geen voorstander van groepsprogramma’s zijn. Deze zijn teveel one-size-fits-all cursussen die niet ingaan op de specifieke persoonlijke problemen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat groepsprogramma’s weinig tot geen effect hebben, terwijl de individuele CGT met probleemformulering juist zeer effectief is. Het is dus niet zo dat groeps CGT bij psychose als een vorm van CGT beschouwd kan worden.
Een vergelijkbare vergissing is dat de pretherapie cursus ‘G-training’, welke ook vaak in groepen aan wordt geboden, een therapie module is. Het gaat om een inleidende theoretische cursus die de begrippen gebeurtenis, gedachte, gevoel en gedrag uitleggen zonder therapeutische pretenties. Zinvol, maar op geen enkele manier een vervanging van CGT.
Metacognitieve training, welke op grote schaal in wordt gezet, is een voorbeeld van een bewezen niet-effectieve groepstraining. Het is een leuk en aantrekkelijk programma, maar uit meta-analyse blijkt dat het niet werkt. In de best uitgevoerde studie, die in Nederland uit werd gevoerd, bleek MCT minder effectief dan geen behandeling (Van Oosterhout et al., 2014).
Waarom dit bericht? Gedachten Uitpluizen maakt zich zorgen dat groepsprogramma’s worden gezien als cognitieve gedragstherapie, terwijl deze dus niet effectief zijn. Wij krijgen tevens berichten dat sommige managers geen budget vrij willen maken voor CGT, omdat dat toch al aanwezig is op de afdeling in de vorm van bijvoorbeeld een MCT groep. Op deze manier lijkt het dat er conform de richtlijnen gewerkt wordt, maar dat is dus niet het geval. Uit Brits onderzoek blijkt dat helaas slechts 10% van de cliënten met psychose CGT aangeboden krijgt, terwijl 80% in aanmerking lijkt te komen. We moeten deze onderhandeling/verwaarlozing van cliënten tegengaan.
Er zijn vier studie die groeps CGTp hebben onderzocht. Het effect is klein en niet statistisch significant. Hedges g = 0,11 (95% CI -0.18 – 0.41)
De vier studies betreffen: (Wykes et al., 2005; McLeod, Morris, Birchwood, & Dovey, 2007; Penn et al., 2009; Wong, Ting, & Chen, 2019)
Referenties:
-
McLeod, T., Morris, M., Birchwood, M., & Dovey, A. (2007). Cognitive behavioural therapy group work with voice hearers. Part 1. Br J Nurs, 16(4), 248-252. Penn, D. L., Meyer, P. S., Evans, E., Wirth, R. J., Cai, K., & Burchinal, M. (2009). A randomized controlled trial of group cognitive-behavioral therapy vs. enhanced supportive therapy for auditory hallucinations. Schizophr Res, 109(1-3), 52-59. doi:S0920-9964(08)00555-0 [pii]10.1016/j.schres.2008.12.009
-
Wong, A. W. S., Ting, K. T., & Chen, E. Y. H. (2019). Group cognitive behavioural therapy for Chinese patients with psychotic disorder: A feasibility controlled study. Asian J Psychiatr, 39, 157-164. doi:10.1016/j.ajp.2018.12.015
-
Wykes, T., Hayward, P., Thomas, N., Green, N., Surguladze, S., Fannon, D., & Landau, S. (2005). What are the effects of group cognitive behaviour therapy for voices? A randomised control trial. Schizophr Res, 77, 201-210. doi:10.1016/j.schres.2005.03.013
