“Soms ben ik bang dat ik helemaal doordraai!”
Wat is het?
Psychische klachten komen veel voor in de samenleving. Meer dan de meeste mensen denken. De kans is best groot dat jijzelf, een van je vrienden, collega’s of familieleden op een zeker moment last krijgt van psychische klachten: bijna de helft van de mensen in Nederland krijgt ermee te maken. Het kan zijn dat jij of iemand in je omgeving op zo’n moment bang is om ‘door te draaien’, de controle te verliezen of agressief te worden door ‘de gekte’.
Er bestaan door de invloed van de media vreemde ideeën over psychische klachten. Deze ideeën zijn niet op feiten gebaseerd, maar vaak wel hardnekkig. Je ziet een film waarin de hoofdrolspeler helemaal doordraait, of leest in de krant dat mensen anderen wat aandoen en in een psychiatrisch ziekenhuis worden opgenomen. Sommige mensen laten zich hierdoor beïnvloeden en ontwikkelen vooroordelen over psychische klachten. Een van die vooroordelen is: mensen met psychische klachten zijn gewelddadig en gevaarlijk. Dat is natuurlijk niet zo. Maar je kunt je er wel zorgen over maken.
Wat weten we er over?
Mensen met psychische klachten zijn niet gewelddadiger dan mensen zonder klachten. Uit onderzoek blijkt dat er geen aanwijzingen zijn dat mensen met psychische klachten gevaarlijker zijn dan mensen uit de algemene populatie. Uit onderzoek blijkt wel dat mensen met psychotische klachten een iets groter risico lopen om agressief gedrag te tonen. Maar dit is met name zo wanneer iemand geen behandeling krijgt. Mensen met een psychose zijn eerder slachtoffer dan dader van geweld.
De kans dat iemand zomaar een ander wat aandoet is niet groot. Mensen kunnen zich door hun psychische klachten gefrustreerd gaan voelen en gedachten krijgen over agressie (zie de ZZD over intrusies). Maar het risico dat ze hier ook naar handelen is heel klein. Het komt bijvoorbeeld zelden voor dat mensen die gewelddadige misdrijven pleegden, onder invloed waren van hallucinaties of wanen. Meestal heeft het plegen van een misdrijf andere oorzaken. De gewelddadige schietpartijen waarbij veel slachtoffers vallen, krijgen veel publieke aandacht, vooral wanneer het om mensen met een psychische aandoening gaat. Maar dat geweld komt door gevoelens van woede, de beschikbaarheid van wapens en drugsmisbruik. Wetenschappelijke onderzoeksbevindingen tonen duidelijk aan dat een psychose zelden leidt tot geweld. Het risico wordt dan ook enorm overschat.
Wat kun je doen?
Als je merkt dat je je zorgen maakt over de kans of jijzelf of iemand in je omgeving gevaarlijk wordt, kan het helpen om hierover te praten. Besef dat psychische klachten veel voorkomen, maar dat mensen goed kunnen herstellen. Het kan helpen om goede uitleg te geven over het vóórkomen van geweld. Zo kun je vertellen dat de vooroordelen in de samenleving niet kloppen met de werkelijkheid. Je kunt vooroordelen tegengaan door anderen goede uitleg te geven over psychische klachten (zie bijv. www.samensterkzonderstigma.nl). Leg uit dat het risico van agressie zeer beperkt is. Probeer jezelf en de ander gerust te stellen met positieve gedachten, het werken aan balans (door gezond te leven) en aandacht te geven aan dingen die goed gaan. Probeer bezig te blijven met bijvoorbeeld werk en studie (zie ZZD over herstel).
Feiten en Fabels over psychose
Voor een overzicht van fabels en feiten over psychose: www.schizofreniebestaatniet.nl/wp-content/uploads/2015/04/Fabels-en-feiten-A5-e-reader-1.4.pdf